Podział nieruchomości po rozwodzie jest dowolny i w dużym stopniu zależy od wspólnej decyzji małżonków. Sprawa komplikuje się oczywiście jeżeli zainteresowani nie mogą dojść do porozumienia. Wtedy decyzję podejmuje sąd. Jak wygląd podział w takiej sytuacji? Jaki wpływ na podział będą miały wspólne dzieci?
Podział nieruchomości przy rozwodzie
Podział nieruchomości po rozwodzie może odbyć się na wiele sposobów, ale w praktyce najczęściej spotykamy trzy:
- fizyczny podział domu;
- przejęcie domu przez jednego z małżonków i spłata drugiego;
- sprzedaż domu i podział uzyskanej kwoty.
Pierwszy przykład wiąże się z podzieleniem nieruchomości na dwa oddzielne lokale albo mieszkania. Jeżeli wspólnością małżeńską objęty był dom sąd albo sami zainteresowani podzielą go na dwa oddzielne mieszkania. Z oddzielnym wejściem, kuchnią i łazienką. Oczywiście jeżeli jego metraż i warunki na to pozwalają. Jeżeli wspólną nieruchomością było mieszkanie albo dom o małej powierzchni niepozwalającej na powyższy podział, sąd może wyznaczyć poszczególne pomieszczenia należące do każdego z małżonków. Pozostawi wspólną kuchnię, łazienkę, korytarz i inne pomieszczenia służące wszystkim lokatorom. Taki podział jest dość kłopotliwy, ale zdarza się w przypadku jeżeli żadnego z małżonków nie stać na wyprowadzkę czy kupno innego mieszkania.
Drugim wariantem jest przejęcie nieruchomości przez jednego z małżonków i spłata drugiego. Najczęściej, taka sytuacja ma miejsce jeżeli jeden z małżonków jest w lepszej sytuacji finansowej i stać go na spłatę. Sąd może rozłożyć taką kwotę na raty, nie są one jednak rozciągnięte w czasie. Maksymalnym okresem spłaty jest na ogół 10 lat, ale zwykle odbywa się ona szybciej. Decydując się na taką opcję sąd albo małżonkowie poprzedzają ją opinią biegłego rzeczoznawcy, który wycenia nieruchomość. Na jej podstawie określa się wysokość udziału i przyznanej spłaty.
Konflikt małżonków
Jeżeli między małżonkami istnieje silny konflikt i brak jest możliwości porozumienia albo ze względu na inne okoliczności powyższe opcje są niemożliwe do realizacji, sąd nakazuje sprzedaż nieruchomości i podział uzyskanej kwoty między małżonków. Z takiego rozwiązania mogą również skorzystać sami małżonkowie. Jest to o wiele korzystniejsze, gdyż jeżeli dojdą do porozumienia, mogą sprzedać nieruchomość na wolnym rynku, a co za tym idzie za wyższą kwotę. Jeżeli nie będą w stanie zrobić tego samodzielnie, sąd może sprzedać nieruchomość w drodze licytacji komorniczej. Taka sprzedaż jest o wiele mniej korzystna. Pierwsza licytacja rozpoczyna się od ceny wywoławczej wynoszącej 3/4 sumy oszacowania. W przypadku braku chętnych komornik przeprowadza drugą licytację. Cena wywoławcza zostaje pomniejszona do 2/3 sumy oszacowania. Kwotę uzyskaną ze sprzedaży domu trzeba pomniejszyć o koszty sądowe i komornicze.
Wspólny dom na działce małżonka
Rozważając kwestię podziału nieruchomości po rozwodzie, warto mieć na uwadze jeszcze jedną kwestię. Podział nieruchomości będzie wyglądał zupełnie inaczej jeżeli wspólny dom został wybudowany na działce należącej tylko do jednego małżonka. W takiej sytuacji nieruchomość stanowi jego majątek osobisty, nawet jeżeli wybudowany był wspólnymi siłami. Wynika to z jednej z zasad prawa cywilnego — właściciel gruntu jest też właścicielem nieruchomości. W takiej sytuacji przy podziale majątku sąd rozliczy nakłady i wydatki poczynione na budowę nieruchomości. Małżonek, do którego należy grunt, będzie musiał zwrócić drugiemu połowę kwoty, jaką wspólnie wydali na budowę domu.
Podział nieruchomości a dzieci
Opisane wyżej przypadki mogą ulec pewnej modyfikacji jeżeli małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci. Może się tak zdarzyć, że po rozwodzie jeden z rodziców mieszka we wspólnym mieszkaniu wraz z dziećmi, a sąd w wyroku rozwodowym orzekł, że miejscem zamieszkania dzieci jest każdorazowe miejsce zamieszkania matki lub ojca. Zarówno rodzic, który zajmuje się na co dzień dziećmi, jak i drugi chcą otrzymać nieruchomość na własność i o to wnoszą przed sądem. Jeżeli obojgu pozwala na to sytuacja finansowa, sąd może być bardziej przychylny do wniosku tego z rodziców, z którym mieszkają dzieci. W szczególności jeżeli przemawia za tym ich dobro. Jeżeli dom stanowi centrum życiowe dla dzieci, jeżeli przed rozwodem rodzina mieszkała wspólnie w tym domu, a dzieci mają w nim poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji sąd zdecyduje o przyznaniu własności nieruchomości rodzicowi, z którym pozostają dzieci. Zasądzi oczywiście spłatę na rzeczy drugiego małżonka.
Podział nieruchomości przy rozwodzie a kredyt
Omawiając kwestię podziału nieruchomości, nie należy oczywiście zapominać o kredycie. Jeżeli został on zaciągnięty na zakup lub budowę wspólnej nieruchomości, małżonkowie nawet po rozwodzie i podziale majątku, odpowiadają za niego solidarnie. Bank może domagać się spłaty zarówno od jednego, jak i drugiego małżonka. Spłatą, nawet po podziale czy przyznaniu nieruchomości jednemu z małżonków, będą obciążeni oboje. Bank może wykreślić jednego ze współkredytobiorców z długu, ale może mieć to miejsce tylko jeżeli pozostający kredytobiorca ma samodzielną zdolność kredytową.
