Anders Breivik kilka dni temu poinformował świat, że obecnie nazywa się Fjotolf Hansen. Co prawda nie sprawi to, że jego skazanie ulegnie zatarciu, niemniej jednak odnoszę wrażenie, że w jakimś sensie odetnie się w ten sposób od czynu Andersa. Jak zmiana imienia i nazwiska w Polsce? Podpowiadamy.
Ustawodawstwo przeważającej większości państw Unii Europejskiej podobnie podchodzi do kwestii zmiany imienia i nazwiska. Tylko w nielicznych krajach zmiana ta może nastąpić bez uzasadniania jej zamiaru. Ciekawostką jest prawo francuskie, gdzie procedura zmiany trwa kilka miesięcy, a sama decyzja w tym zakresie poprzedzona jest publikacją informacji o zmianie imienia i nazwiska wnioskodawcy. W Polsce proces nie jest aż tak skomplikowany, niemniej jednak obwarowany kilkoma warunkami, które ustala ustawa o zmianie imienia i nazwiska.
Zmiana imienia i nazwiska – na czym polega?
Jak przystało na dobrą ustawę, ta zawiera słowniczek pojęć, których dany akt używa. W ten sposób można określić, na czym technicznie polega zmiana imienia i nazwiska.
Art. 3.
1) zmiana imienia oznacza zastąpienie wybranego imienia innym imieniem, zastąpienie dwóch imion jednym imieniem lub odwrotnie, dodanie drugiego imienia, zmianę pisowni imienia lub imion lub zmianę kolejności imion;
2) zmiana nazwiska oznacza zmianę na inne nazwisko, zmianę pisowni nazwiska lub zmianę nazwiska ze względu na formę właściwą dla rodzaju żeńskiego lub męskiego;
Zmiana imienia i nazwiska – powody
Czy tego chcemy, czy nie, zmiana imienia i nazwiska może nastąpić jedynie z ważnych powodów, których katalog określony jest w ustawie. Warunki te wyglądają następująco:
- gdy imię lub nazwisko jest ośmieszające, lub nielicujące z godnością człowieka,
- gdy chcemy zmienić nazwisko na takie, którego faktycznie używamy,
- gdy imię lub nazwisko zostały bezprawnie zmienione,
- gdy chcemy zmienić imię lub nazwisko na takie, które jest zgodne z przepisami kraju, którego obywatelstwo również posiadamy.
Powyżej wskazane powody nie dotyczą zmiany imienia i nazwiska, której możemy dokonać również na podstawie innych przepisów w szczególnych wypadkach. Do tych okoliczności, które mogą wiązać się z taką zmianą, należą przede wszystkim:
- zawarcie małżeństwa lub rozwód
- unieważnienie małżeństwa
- orzeczenia sądu dotyczące ustalenia pochodzenia dziecka
Zmiana imienia i nazwiska – przeszkody i ograniczenia
Główną przeszkodą, jaką możemy napotkać w procedurze zmiany imienia i nazwiska jest chęć ich zmiany na nazwisko historyczne. Zgodnie z ustawą nie możemy tego zrobić.
Zmiany nazwiska nie dokonuje się w przypadku ubiegania się o zmianę na nazwisko historyczne, wsławione w dziedzinie kultury, nauki, działalności politycznej, społecznej albo wojskowej.
W ten sposób nie zmienimy swojego nazwiska na Chrobry, Tuwim, Stalin czy Piłsudski. Od tej zasady został przewidziany jednak oczywisty wyjątek. Zmiana na takie nazwisko jest możliwa, jeśli wykażemy, że posiadamy członków rodziny o takim nazwisku. Inne ograniczenia przewidują maksymalną ilość członów imienia i nazwiska. W ten sposób, po zmianie nazwisko nie może zawierać więcej niż dwa człony. Tak samo nie można posiadać więcej niż dwa imiona.
Zmiana imienia i nazwiska – gdzie złożyć wniosek i co musi zawierać?
Zmiana imienia i nazwiska następuje zawsze na wniosek zainteresowanej osoby, z wyjątkiem oczywiście małoletnich dzieci. Wniosek o zmianę imienia i nazwiska składa się do właściwego kierownika urzędu stanu cywilnego. Wniosek ten musi zawierać:
- swoje dane osobowe,
- wskazanie kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akt urodzenia oraz akt małżeństwa, jeżeli zmiana imienia lub nazwiska będzie dotyczyła tego aktu,
- numer PESEL,
- imię lub nazwisko, na jakie ma nastąpić zmiana,
- wskazanie miejsca sporządzenia aktu urodzenia małoletnich dzieci, jeżeli zmiana imienia lub nazwiska będzie dotyczyła tych aktów,
- adres do korespondencji wnioskodawcy,
- uzasadnienie,
- oświadczenie wnioskodawcy, że w tej samej sprawie nie złożył wcześniej wniosku do innego kierownika urzędu stanu cywilnego lub nie została wydana już decyzja odmowna.
Decyzję o zmianie imienia i nazwiska wydaje kierownik urzędu stanu cywilnego. Decyzja ta jest natychmiast wykonalna.
Czy mogę zmienić imię na egzotyczne?
Każdy organ administracji publicznej może zwrócić się z prośbą o opinię do Rady Języka Polskiego. Z racji tego, że decyzja o zmianie imienia i nazwiska należy wyłącznie do kierownika urzędu stanu cywilnego, rada bardzo często opiniuje podobne wnioski. Powstał nawet zbiór zaleceń dla urzędników rozpatrujących takie wnioski. Zgodnie z tymi zaleceniami imiona powinny mieć postać przyswojoną przez język polski. Zgodnie z polską ortografią John będzie Janem, a Bryan Brajanem. Ponadto nie powinno się nadawać imion pochodzących od wyrazów pospolitych, nazw geograficznych czy budzących negatywne skojarzenia. W ten sposób nie zmienimy swojego imienia i nazwiska na przykład na Kubek Belzebub. Zgodnie z tymi zaleceniami imię może mieć jednak oryginalną, obcą pisownię, jeśli moda na nie szybko przemija i istnieje szansa, że imię nie wejdzie do zbioru języka polskiego.
Zmieniając imię i nazwisko należy pamiętać o tym, że zmianie podlega jedynie nasza tożsamość. Zmiana imienia i nazwiska nigdy nie spowoduje zatarcia skazania, umorzenia długów, ani nie wywiniemy się w ten sposób od kredytu hipotecznego.
