Dziedziczenie środków z ZUS - choć jest to nieco wbrew intuicji - jest jednak możliwe. System emerytalny w Polsce ewoluuje; do niedawna składał się z trzech filarów, chociaż likwidacja OFE wymusi pewne zmiany. I filar, publiczny, ma charakter repartycyjny. To oznacza, że składki, które są gromadzone w ramach I filaru, wcale nie są przeznaczane na późniejszą wypłatę emerytur danej osoby - to środki, które wypłaca się aktualnym emerytom. Dziedziczenie składek ZUS z tego filaru nie jest zatem możliwe.

Inaczej sytuacja wygląda jednak, jeśli chodzi o dziedziczenie środków z ZUS z subkonta - a nie konta głównego.  Osoby, które urodziły się po 1968 r. (lub wcześniej, ale należą do OFE) posiadają takie subkonto. Może na nie trafiać albo 7,30 proc. podstawy wymiaru składki, albo - 4,38 proc., w zależności od tego, czy ubezpieczony zdecydował się na przekazanie środków do OFE, czy też nie. Jeśli nie podjął żadnej decyzji, całość środków trafia na subkonto ZUS. Środki na subkoncie są waloryzowane co roku, 1 czerwca, a wskaźnik waloryzacji zależy od wzrostu PKB w ciągu ostatnich 5 lat. Środki z tego konta podlegają dziedziczeniu, gdy dojdzie do śmierci posiadacza subkonta.

Jak wygląda dziedziczenie składek/środków z subkonta ZUS w takim przypadku? Jeśli posiadacz subkonta zmarł w trakcie trwania małżeństwa, w którym obowiązywała małżeńska wspólność majątkowa, to małżonkowi pozostałemu przy życiu należy się sutomatycznie połowa środków zgromadzonych na subkoncie. Jeśli pozostały przy życiu współmałżonek ma subkonto ZUS, środki transferowane są właśnie tam. Z kolei jeśli nie ma - ZUS zakłada takie subkonto, a następnie również transferuje środki.

Pozostałe środki na subkoncie są przekazywane albo osobom wskazanym przez zmarłego (uposażonym), albo - wchodzą w skład spadku. Co ważne, uposażonym może być również małżonek - co oznacza, że możliwe jest, by otrzymał łącznie całość środków z subkonta.

Po śmierci ubezpieczonego ZUS dokonuje weryfikacji, czy zmarły wskazał osoby uprawnione do otrzymania pozostałej połowy środków z subkonta po jego śmierci. Następnie Zakład wysyła stosowne zawiadomienie do uposażonych informując, że możliwe jest złożenie wniosku o wypłatę środków. Wniosek należy złożyć razem z załącznikami. Gdy uprawniona/uprawnieni to zrobią, Zakład najpóźniej w ciągu trzech miesięcy wypłaci środki. Uposażony współmałżonek może również zawnioskować o transfer tej części środków na swoje subkonto.

Należy też jednocześnie pamiętać, że dziedziczenie środków z subkonta ZUS jest możliwe tylko wtedy, gdy śmierć ubezpieczonego nastąpi przed przyznaniem mu świadczenia emerytalnego.