Niezależnie od tego, jaki jest powód zwolnienia lekarskiego, chory podczas L4 nie może wykonywać czynności zarobkowych ani takich, które mogłyby opóźnić jego powrót do zdrowia. Warto jednocześnie pamiętać, że jeśli na zwolnieniu lekarskim znalazła się adnotacja "chory powinien leżeć" to oznacza to, że nie powinien opuszczać domu, ani podejmować się jakichkolwiek bardziej wymagających czynności.

Jak jednak pokazują statystyki, część Polaków wciąż próbuje oszukiwać system. Jak podaje Krystyna Michalik, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim. Tylko w pierwszym kwartale 2022 r. ZUS przeprowadził 100,4 tys. kontroli osób, którym lekarz wystawił L4. Kontrole dotyczyły zarówno wykorzystania zwolnień jak i tego, czy u pracownika faktycznie wystąpiła niezdolność do pracy. Skutek? 5 tys. decyzji wstrzymujących dalszą wypłatę zasiłków chorobowych na łączną kwotę 3,9 mln zł.

Wiele osób ciekawi jednak, jak ZUS sprawdza L4 i jakie informacje wykorzystuje. Po pierwsze, kontrola może mieć zarówno charakter "wyjazdowy" jak i "dokumentowy". W pierwszym przypadku mowa oczywiście o wizytach upoważnionych pracownikach ZUS, którzy naocznie sprawdzają, czy pracownik przebywa w domu i co robi. Kontrola L4 "z dokumentów" to natomiast kontrola z innych źródeł - mogą to być zarówno informacje pozyskane od pracodawców, jak i osób trzecich (współpracowników chorego, jego znajomych, bliskich, czy nawet sąsiadów).

Tym samym prawdą jest, że ZUS może uwzględnić np. aktywność chorego pracownika w mediach społecznościowych - ale jeśli otrzyma informację o takiej aktywności od osób trzecich. W dodatku np. samo zdjęcie z urlopu nie stanowi podstawy do odmowy prawa do zasiłku. Zakład, po otrzymaniu powiadomienia o niewłaściwym wykorzystaniu L4, przeprowadza postępowanie w sprawie zasadności przyznania zwolnienia. Dopiero gdy zostanie potwierdzone, że pracownik wykorzystywał L4 niezgodnie z przeznaczeniem, ZUS odmawia prawa do zasiłku.

Pojawia się również pytanie, czy nieobecność pracownika pod adresem wskazanym przy wystawianiu zwolnienia skutkuje natychmiastową odmową prawa do zasiłku. Tak się oczywiście nie dzieje, bo może się przecież zdarzyć, że pracownik udał się w tym czasie do lekarza, apteki, czy pobliskiego sklepu w celu zakupu najpotrzebniejszych artykułów spożywczych (jeśli nikt inny nie mógł mu tych zakupów dostarczyć). Jeśli jednak pracownik nie będzie potrafił wytłumaczyć przyczyny swojej nieobecności lub w ogóle tego nie zrobi (w wyznaczonym terminie), to ZUS jak najbardziej może pozbawić go prawa do wypłaty zasiłku chorobowego.