Powszechnie mówi się, jak to w Korei Północnej ludzie trafiają z byle powodu do obozów pracy – z całymi rodzinami – bądź karze się ich śmiercią. Wbrew pozorom Korea Północna opiera się na prawie jak najbardziej pisanym, na podstawie którego takie „decyzje” są podejmowane. Omawiamy kodeks karny Korei Północnej.
Kodeks karny Korei Północnej
Opracowanie oparte jest na kodeksie karnym z 2009 roku, który w kompletnej formie wydano po angielsku przez organizację „Citizen’s Alliance for North Korean Human Rights„. Średnio raz na dwa lata ustawa była nowelizowana, więc prawdopodobnie nie jest to stan prawny odzwierciedlający w stu procentach rzeczywistość „na dzisiaj”.
Nie ma to jednak aż tak istotnego znaczenia, bowiem jeżeli zaszły jakieś zmiany, to są one kosmetyczne, a jeżeli istotne, to sam całokształt i tak szokuje w podobnym stopniu.
Kodeks karny Korei Północnej na pierwszy rzut oka wygląda podobnie do tych, które funkcjonowały w krajach komunistycznych, w tym socjalistycznej PRL. Samym celem północnokoreańskiego prawa karnego, zgodnie z art. 1, jest:
obrona suwerenności państwa i systemu socjalistycznego oraz, poprzez ustanowienie systemu odpowiedzialności karnej i kodeksów karzących za przestępstwa, zapewnienie ludziom możliwości prowadzenia niezależnego i twórczego życia
Z pierwszych przepisów, które określają fundamenty północnokoreańskiego prawa karnego, wynika, iż tamtejsza polityka penalna ma na celu po pierwsze edukację społeczną, a po drugie – zdecydowaną reakcję na przestępczość, zarówno ze strony władz państwowych, jak i samych obywateli. Wspólnym celem jest oczywiście walka z imperializmem i harmonijny rozwój komunistycznej KRLD, oparty na pracy i wspólnocie.
Nic nadzwyczajnego dla tego rodzaju kodeksów.
Kto podlega odpowiedzialności karnej?
Artykuły 4 i 5 stanowią, że istnieje możliwość przebaczenia obywatelowi, który raz zdradził naród, ale następnie – skruszony – działa na rzecz jednoczenia kraju. Łagodniej traktuje się sprawcę, który żałuje swoich czynów i dobrowolnie oddaje się w ręce odpowiednich władz.
Przestępstwem w Korei Północnej jest zatem
umyślny albo nieumyślny karalny (zawiniony), niebezpieczny, naruszający suwerenność państwa i system socjalistyczny bezprawny czyn człowieka, uznany za przestępstwo w odpowiednim akcie prawnym, popełniony przez osobę, która nie wykazuje chęci poprawy i działania na rzecz rozwoju KRLD – w wypadku, gdy popełnia czyn zabroniony po raz pierwszy
W przeciwieństwie do np. polskiego prawa karnego, nie ma znaczenia dla samej odpowiedzialności karnej szkodliwość społeczna – ta warunkuje surowość sankcji, natomiast nie samą przestępność czynu.
Odpowiedzialność karną nakłada się wyłącznie na przestępców, którzy w momencie popełnienia przestępstwa mają więcej niż 14 lat, a sam kodeks karny Korei Północnej stosuje się do
obywateli Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej, którzy popełniają przestępstwa na jej terenie, do obywateli KRLD popełniających przestępstwa poza terytorium kraju, a także do cudzoziemców, którzy popełniają przestępstwa na terytorium KRLD (z wyłączeniami dot. osób ze statusem dyplomatycznych) oraz do cudzoziemców, którzy popełniają przestępstwa przeciwko Koreańskiej Republice Ludowo-Demokratycznej lub przeciwko obywatelom Korei w innym kraju.
Północnokoreańskie prawo karne rozumie też zasadę retroaktywności i niedziałania prawa wstecz, a także wyłączenia winy poprzez upośledzenie, czy chorobę psychiczną. Alkohol winy nie wyłącza. Co istotne, sama obrona konieczna powoduje w Korei Północnej jedynie złagodzenie kary, ale nie wyłączenie przestępności czynu.
Katalog kar
Powszechnie w kontekście kar w Korei Północnej mówi się o obozach pracy. Nie jest to dalekie od prawdy, bowiem jest to zasadnicza kara za przestępstwa. Katalog kar – od najsurowszej, do najłagodniejszej – prezentuje się następująco:
- Kara śmierci
- Dożywotni obóz pracy
- Czasowy obóz pracy (od 1 roku do 15 lat)
- Prace społeczne (od 6 miesięcy do 2 lat, praca wykonywana w okolicy miejsca zamieszkania)
- Pozbawienie praw wyborczych
- Konfiskata mienia
- Pozbawienie uprawnień do wykonywania konkretnego zawodu
- Czasowe zawieszenie uprawnień do wykonywania konkretnego zawodu
Oczywiście kary nie są stosowane dowolnie, a zależą od tego, co kodeks karny za konkretne przestępstwo przewiduje. Kary śmierci nie stosuje się wobec kobiet w ciąży i osób, które w dacie czynu nie miały ukończonych 18 lat. Wymiar kary zależny jest od charakteru sprawcy, motywów popełnienia przestępstwa, konsekwencji, stopnia społecznej szkodliwości. Zasadą jest jednak kara w maksymalnym, górnym wymiarze, jaki ustawa przewiduje za przestępstwo.
Przedawnienie karalności zależne jest od zagrożenia ustawowego. Nie obejmuje jednak umyślnego zabójstwa, a także szeroko pojętych przestępstw przeciwko państwu i narodowi. Jak to w krajach komunistycznych bywa.
Katalog przestępstw – zbrodnie przeciwko państwu i narodowi
Katalog czynów zabronionych otwiera penalizowanie działalności antypaństwowej, toteż osoba,
która w celach antypaństwowych bierze udział w zamachu stanu, zamieszkach, demonstracjach lub napadach, albo bierze udział w spisku, jest karana przez reformę poprzez pracę przez okres dłuższy niż pięć lat, a w wypadku poważnego przestępstwa – karana dożywotnią reformą poprzez pracę lub karą śmierci i konfiskatą mienia.
Analogicznie sytuacja wygląda w kontekście terroryzmu. Propaganda i agitacja antypaństwowa skutkuje maksymalnie pięcioletnim obozem pracy. Jeżeli sprawa jest poważna – obozem pracy od 5 do 10 lat. Za zdradę ojczyzny grozi analogiczna kara. Podobnie sytuacja wygląda w odniesieniu do szpiegostwa – co ciekawe tutaj również nie pojawia się kara śmierci.
Zginąć można jednak wskutek popełnienia przestępstwa, wyrażającego się w sabotażu. Tylko jednak, jeżeli będzie to „przestępstwo poważne”.
Przestępstwem jest również
tłumienie pod kontrolą imperialistów walki narodu o wyzwolenie narodowe lub walkę o zjednoczenie kraju
Taki czyn skutkuje nawet dziesięcioletnim obozem pracy, bądź – analogicznie do powyższych – karą śmierci, jeżeli przestępstwo jest poważne. Karze się także niezgłaszanie przestępstw – ale tylko tych najpoważniejszych, czyli głównie przeciwko państwu.
Wzorem komunistycznych kodeksów karnych – względna normalność przeplata się z wybitnie kontrowersyjnymi regulacjami
Przechodząc przez nacechowaną ideologicznie częścią dotyczącą przestępstw przeciwko państwu i narodowi, można zauważyć, że niektóre regulacje są podobne do naszych. Niezależnie od tego, większość regulacji jest dla nas niezrozumiała – i słusznie.
W Korei Północnej przestępstwami są: działalność maklerska, przemyt, czy osobiste zlecanie pracy. Karze się także nielegalne pozyskanie obcej waluty, niezrealizowanie planu gospodarki narodowej, produkcja alkoholu na sprzedaż (na użytek własny można), budowa maszyn „niepraktycznych”, zaniedbanie gospodarstwa rolnego.
Tego rodzaju kontrowersyjnych regulacji jest mnóstwo, a szczególnie nieprawdopodobny wydaje się art. 194, który stanowi:
Osoba, która ogląda lub słucha muzyki, tańca, rysunków, zdjęć, książek, nagrań wideo lub mediów elektronicznych, które odzwierciedlają dekadenckie, cielesne lub nieczyste treści, lub która sama dokonuje takich czynów, jest karana obozem pracy na czas krótszy niż dwa lata. W przypadku gdy osoba popełnia poważne przestępstwo, jest ona karana obozem pracy na okres krótszy niż pięć lat.
Przestępstwem jest też niepowołanie do drużyny sportowej lub kadry uzdolnionego zawodnika, czy rozsiewanie fałszywych plotek. Regulacje z naszego punktu widzenia kontrowersyjne przeplatają się z „normalnymi” regulacjami. Kara grozi oczywiście za zgwałcenie, kradzież, zabójstwo (również pozbawienie życia w warunkach obrony koniecznej) et cetera.
Pojawiają się też regulacje, które przypadłyby do gustu rodzimym konserwatystom. Kara śmieci grozi za kwalifikowane formy: kradzieży, zgwałcenia, porwania, czy spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.
Co warto podkreślić, z uwagi na warunki panujące w obozach pracy, swoiste więzienie równa się nierzadko wyrokowi śmierci. Podobnie uznaniowość urzędników państwowych powoduje, że niezwykle łatwo narazić się na surową odpowiedzialność karną.
