Poza spółkami przedsiębiorcy działają wyłącznie na swój rachunek. Majątek jednoosobowej działalności gospodarczej jest po prostu jednym ze składników prywatnego majątku jej właściciela. Ma to określone konsekwencje, a na niektóre z nich lepiej uważać.
Rozsądny przedsiębiorca zabezpieczy majątek jednoosobowej działalności gospodarczej przed skutkami rozwodu
Zdecydowana większość firm w Polsce to jednoosobowa działalność gospodarcza. Przypomnijmy: to aż 3,5 mln to na niemal 5 milionów przedsiębiorstw figurujących na koniec 2022 r. w REGON. Nie ma się co dziwić z uwagi na zalety prowadzenia przedsiębiorstwa wyłącznie na własny rachunek. Równocześnie trzeba pamiętać, że majątek jednoosobowej działalności gospodarczej to po prostu przedłużenie prywatnego majątku jej właścicieli. Z formalnego punktu widzenia nie ma między nimi żadnej istotnej granicy.
Najważniejszą konsekwencją takiego stanu rzeczy jest odpowiadanie przez przedsiębiorcę całym swoim majątkiem za zobowiązania swojej firmy. Jeżeli nie mamy akurat pieniędzy na firmowych kontach ani w kasie, to będziemy musieli poszukać ich w domu. W najgorszym wypadku czeka nas zaspokojenie potrzeb wierzycieli w całości za pomocą składników naszego prywatnego majątku. Jak najbardziej może się to skończyć egzekucją z ruchomości znajdujących się w naszym mieszkaniu, albo nawet z samej nieruchomości mieszkalnej.
To nie koniec. Jeśli nasza firma wschodzi w skład wspólności małżeńskiej, to zaspokojenie takich zobowiązań obejmie także resztę wspólnego majątku. Przedsiębiorstwo może jednak stanowić własność wyłącznie jednego z małżonków. Przede wszystkim, wspólność małżeńska nie obejmuje składników majątku nabytych przed ślubem. Jednoosobowa działalność gospodarcza założona wcześniej jest składnikiem majątku osobistego przedsiębiorcy. Jeśli jednak założyliśmy firmę już w trakcie trwania małżeństwa, to domyślnie wchodzi ona w skład majątku wspólnego.
Sposobem by zabezpieczyć rodzinny majątek przed ryzykiem związanym z prowadzeniem przedsiębiorstwa jest oczywiście intercyza. Możemy w niej wydzielić taką firmę do majątku osobistego jednego z małżonków. Pozwala to także uniknąć innego potencjalnego problemu związanego ze współwłasnością małżeńską. Mowa rzecz jasna o podziale wspólnego majątku na skutek rozwodu, który jak najbardziej może objąć majątek jednoosobowej działalności gospodarczej prowadzonej przez jedno z małżonków.
Jednoosobowa działalność pozwala na łatwe przenoszenie składników pomiędzy majątkiem prywatnym a firmowym
Istnieją także pozytywy. Skoro majątek jednoosobowej działalności gospodarczej nie jest prawnie wyodrębniony od naszego majątku, to możemy z niego w miarę swobodnie korzystać. Nie musimy się martwić powstaniem przychodu, jeśli na przykład korzystamy z firmowego samochodu do celów prywatnych. Możemy także zupełnie wycofać takie auto z firmy. Taka możliwość dotyczy nawet nieruchomości wykorzystywanych na potrzeby naszej działalności.
Przeniesienie składnika z majątku firmowego do prywatnego sprowadza się w gruncie rzeczy do wykreślenia go z ewidencji środków trwałych z podaniem daty oraz przyczyny. Warto przy tym wspomnieć, że powinniśmy w tym momencie zaprzestać odliczania ewentualnych odpisów amortyzacyjnych za ten środek trwały. Możemy też taki składnik majątku sprzedać. Przy czym, jeśli zrobimy to, zanim upłynie 6 lat od jego wycofania, to musimy się liczyć z powstaniem przychodu i odprowadzeniem stosownego podatku.
Przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą mogą także wprowadzić składnik swojego majątku do firmy. Wiąże się to oczywiście z pewnymi formalnościami. Powinniśmy sporządzić dokument zawierający datę przeprowadzenia takiej operacji, rodzaj przekazywanego środka trwałego oraz wszystkie niezbędne dane. Ta ostatnia kategoria może się wiązać z dokonaniem wyceny, chociażby na potrzebę późniejszego dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Sama amortyzacja składnika majątku pochodzącego pierwotnie z prywatnego majątku przedsiębiorcy nie różni się od przypadku środka trwałego nabytego specjalnie na potrzeby naszej działalności gospodarczej.
Warto także przypomnieć, że zamknięcie firmy wiąże się z pewnymi obowiązkami sprawozdawczymi. Majątek jednoosobowej działalności gospodarczej należy skatalogować poprzez sporządzenie wykazu jego składników. Musimy następnie przechowywać taki wykaz przez następne 5 lat. Podatnicy VAT muszą także sporządzić spis z natury dla celów tego podatku.
