Minister zdrowia chce, by wprowadzono w Polsce stan zagrożenia epidemiologicznego. Co to oznacza dla obywateli?

Państwo Społeczeństwo Zdrowie Dołącz do dyskusji (781)
Minister zdrowia chce, by wprowadzono w Polsce stan zagrożenia epidemiologicznego. Co to oznacza dla obywateli?

Minister zdrowia chce, by wprowadzono na obszarze całego kraju stan zagrożenia epidemiologicznego. Przepisy w takim wypadku pozwalają na podejmowanie specjalnych działań i ograniczanie wolności. Jakich dokładnie?

Stan zagrożenia epidemiologicznego w związku z koronawirusem

Ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi definiuje szereg pojęć, które czasami wydają się nawet być bliskoznacznymi. Ustawodawca wyjaśnia bowiem – między innymi – czym jest epidemia, stan epidemii, zagrożenie epidemiologiczne, czy stan zagrożenia epidemiologicznego. W odniesieniu do określeń, które definiuje się jako stany, można w zasadzie stwierdzić, że chodzi o sytuację prawną. Tak też przez stan zagrożenia epidemiologicznego (epidemicznego) rozumie się:

sytuację prawną wprowadzoną na danym obszarze w związku z ryzykiem wystąpienia epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań zapobiegawczych

Z kolei epidemią (jako taką, nie stanem epidemii), jest:

wystąpienie na danym obszarze zakażeń lub zachorowań na chorobę zakaźną w liczbie wyraźnie większej niż we wcześniejszym okresie albo wystąpienie zakażeń lub chorób zakaźnych dotychczas niewystępujących

Przepisy rzeczonej ustawy precyzyjnie określają, jakie obowiązki u uprawnienia wynikają z wprowadzenia stanu zagrożenia epidemiologicznego w związku z epidemią (a nawet pandemią), o której niewątpliwie można dzisiaj mówić.

Obowiązki u uprawnienia w związku ze stanem zagrożenia epidemiologicznego (epidemicznego)

Jako że zagrożenie epidemiczne, czy epidemia, występują na obszarze więcej niż jednego województwa, decyzję o wprowadzeniu stanu zagrożenia epidemiologicznego podejmuje w drodze rozporządzenia minister zdrowia (art. 46 ust. 2  ustawy o zap. zw. zakażeń).

Jeżeli stan zagrożenia epidemiologicznego wprowadzony zostanie rozporządzeniem ministra zdrowia, na ludność mogą zostać nałożone następujące obowiązki i obostrzenia:

  • czasowe ograniczenie określonego sposobu przemieszczania się
  • czasowe ograniczenie lub zakaz obrotu i używania określonych przedmiotów lub produktów spożywczych
  • czasowe ograniczenie funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy
  • zakaz organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności
  • obowiązek wykonania określonych zabiegów sanitarnych, jeżeli wykonanie ich wiąże się z funkcjonowaniem określonych obiektów produkcyjnych, usługowych, handlowych lub innych obiektów
  • nakaz udostępnienia nieruchomości, lokali, terenów i dostarczenia środków transportu do działań przeciwepidemicznych przewidzianych planami przeciwepidemicznymi
  • obowiązek przeprowadzenia szczepień ochronnych, o których mowa w ust. 3, oraz grupy osób podlegające tym szczepieniom, rodzaj przeprowadzanych szczepień ochronnych

Sytuacja wydaje się być jednak poważniejsza, toteż zastosowanie może mięć „opcja awaryjna”.

To jednak nie koniec

Z uwagi jednak na powagę sytuacji (w zasadzie fakt, że organy lokalne nie są w stanie poradzić sobie z epidemią i jej skutkami, a także wyzwaniami organizacyjnymi) art. 46a nakazuje taką decyzję podjąć Radzie Ministrów. Jeżeli stan zagrożenia epidemiologicznego wprowadzony zostanie – a wszystko na to wskazuje – rozporządzeniem Rady Ministrów, to zakres obostrzeń i obowiązków nałożonych na obywateli jest niezwykle szeroki – i słusznie. Jest to katalog z powyższego akapitu, a także dodatkowo:

  • czasowe ograniczenie określonych zakresów działalności przedsiębiorców
  • czasowa reglamentacja zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły
  • obowiązek poddania się badaniom lekarskim oraz stosowaniu innych środków profilaktycznych i zabiegów przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie
  • obowiązek poddania się kwarantannie
  • ustanowienie miejsc kwarantanny
  • ustanowienie zakazu opuszczania miejsc kwarantanny
  • czasowe ograniczenie korzystania z lokali lub terenów oraz obowiązek ich zabezpieczenia
  • nakaz ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, terenów i obiektów
  • nakaz lub zakaz przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach;
  • zakaz opuszczania strefy zero przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie
  • nakaz określonego sposobu przemieszczania się

Całkowity katalog działań uprawnień i obowiązków możliwych do zastosowania jest niezwykle trudny do określenia, a wskazanie, które z instrumentów zostaną zastosowane, nie jest na chwilę obecną możliwe. Wiemy na przykład, że pierwszym z działań, będzie ustanowienie w każdym regionie szpitala, zajmującego się tylko pacjentami zakażonymi koronawirusem.

Warto zaznaczyć, że w polskim porządku prawnym funkcjonuje kilka źródeł prawa, które odnoszą się do obecnej sytuacji. Część działań podejmowanych jest na kanwie nowej ustawy (lex koronawirus), natomiast wiele z nich – zapewne – wynikać będzie z zapowiadanego stanu zagrożenia epidemiologicznego.