Legitymowanie jest potwierdzeniem zgodności posiadanego dokumentu ze stanem faktycznym, bądź - kolokwializując - uzyskaniem przez funkcjonariusza policji wiedzy o tym, z kim ma do czynienia. Policyjna doktryna zaprzecza, jakoby była to forma ograniczenia wolności, ale nie zgodzę się z tym.

O ile formalnie legitymowanie nie jest żadną z form ograniczenia praw, to z pewnością wymaga pewnego zachowania się od obywatela - i ten wymóg czasami wynika z subiektywnej oceny funkcjonariusza. Podczas legitymowania należy stosować się do poleceń - m.in. nie oddalając się z wyznaczonego miejsca, a niedostosowanie się do zasad skutkuje od niedawna odpowiedzialnością wykroczeniową z art. 65a k.w.

Wracając jednak do tematu, legitymowanie obywateli nie wynika oczywiście z dowolności, a stanowi jedno z uprawnień policjantów, które wynika z ustawy o policji. Zgodnie z art 15 ust. 1 pkt 1 rzeczonej:

Co istotne, ustawodawca określa, że celem legitymowania jest ustalenie tożsamości. To, do czego jest funkcjonariuszowi potrzebna tożsamość obywatela - i czy w ogóle - nie wynika wprost z przepisów, a z ogólnego zakresu zadań i czynności, które policja wykonuje.

Możliwość legitymowania obywateli, a raczej zakres sytuacji, w których wymagane jest ustalenie tożsamości, jest niezwykle szeroki. Niektóre obowiązki wprost wynikają z przepisów, inne zaś z ogólnych zasad - raczej w myśl reguły, że skoro istnieje cel, to należy dopuścić środek niezbędny do jego realizacji.

Problem zasadności legitymowania pojawił się w odniesieniu do strajku przedsiębiorców, podczas którego policjantom zarzucano nawet oczywiście bezprawne działanie, wskazując dosyć często na wątpliwości co do podstaw legitymowania osób.

Trudno jednak w praktyce wykazać, że takiej podstawy nie było. Legitymowanie osób podczas manifestacji może odnosić się do - na przykład - podejrzenia popełnienia czynu zabronionego, czy też możliwości bycia świadkiem czynu zabronionego, który popełniono - na przykład - obok. Problem zasadności legitymowania uczestników manifestacji czy strajków jest tak wielowątkowy, że trudno go jest odnieść do całości. Każdy przypadek powinien być rozpatrywany indywidualnie.

Legitymowanie obywateli celem potwierdzenia tożsamości uregulowane jest szczegółowo w akcie wykonawczym do ustawy o policji, czyli w rozporządzeniu w sprawie wykonywania niektórych uprawnień policjantów. Po pierwsze, funkcjonariusz umundurowany

Natomiast jeżeli jest nieumundurowany, to

Samo ustalenie tożsamości może nastąpić na podstawie dowodu osobistego, ale także i paszportu, dokumentu elektronicznego, bądź nawet innego dokumentu, który ma fotografię i numer lub serię. Legitymowanie osoby może również nastąpić w oparciu o oświadczenie.

Na czynność legitymowania przysługuje zażalenie do właściwego miejscowo prokuratora, a o rzeczonym uprawnieniu powinien poinformować funkcjonariusz dokonujący legitymowania.

Na koniec warto zaznaczyć, że wprowadzenie funkcjonariusza w błąd co do tożsamości, bądź odmowa podania swoich danych osobowych (ochrona danych osobowych nie ma tu zastosowania) jest wykroczeniem.