Jednym z podstawowych źródeł dochodu budżetu państwa jest podatek od towarów i usług. VAT odpowiada za około 40 procent wpływów do kasy państwa. Wpływy z tego tytułu mogłyby być dużo większe, jednak aż co czwarta złotówka, która potencjalnie mogłaby sfinansować potrzeby państwa, jest wyłudzana bądź trafia do szarej strefy. Ministerstwo Finansów zamierza z tym problemem walczyć. Wyłudzenia VAT a prawo.
Luka w VAT to ponad 40 miliardów złotych. Rocznie!
Jeśli istnieje różnica między tym, co teoretycznie powinno wpłynąć do budżetu z tytuły VAT, a faktycznym wpływem, wówczas mówimy o luce. Luka może powstać m.in. za sprawą szarej strefy w obrocie gospodarczym, ale również na skutek wyłudzeń podatku czy błędami po stronie urzędów i przedsiębiorców. Jak wynika z raportu „Przeciwdziałanie szarej strefie w Polsce” przygotowanego przez Inicjatywę Sekretarza Generalnego ONZ Global Compact w Polsce, sama szara strefa w zakresie podatku VAT to ok. 24 miliardów złotych każdego roku. Tyle pieniędzy nie trafia do budżetu m.in. za sprawą nierejestrowanych transakcji. Każdy zakup nieudokumentowany paragonem lub fakturą powoduje w końcu nieodprowadzenie podatku VAT od sprzedaży. Do szarej strefy zalicza się również wg raportu nielegalna produkcja i przemyt.
Szybkie łącze do fiskusa
Ministerstwo w ramach walki z szarą strefą postuluje szereg rozwiązań. Jednym z filarów zmniejszania luki w VAT jest zwiększenie obligatoryjności transakcji bezgotówkowych. W Polsce wciąż około 80 procent transakcji między przedsiębiorcami odbywa się w formie gotówkowej, co utrudnia weryfikację prawidłowości i legalności obrotu. Planuje się, że wprowadzone będą również wymogi płatności bezgotówkowych również w obrocie między osobami nieprowadzącymi działalności gospodarczej. Postuluje się, aby kasy fiskalne były podłączone online do serwerów urzędów skarbowych.
Jednocześnie – aby dane z kas fiskalnych nie spoczywały bezczynnie na dyskach twardych fiskusa – Ministerstwo Finansów planuje wprowadzenie nowych narzędzi informatycznych dla zmodernizowanej administracji skarbowej. Mają one pomóc w takiej analizie danych, aby uniemożliwić – a przynajmniej znacząco utrudnić – zarówno unikanie opodatkowania, jak i wyłudzenia podatku VAT.
Wyłudzenia VAT
A wyłudzenia podatku to znaczący problem dla budżetu. Wg szacunków, rocznie wyłudzenia dotyczą ok. 15 miliardów złotych (dane dla roku 2013). Przyjmują one wiele form, które możemy sprowadzić do dwóch kategorii: 1) sztuczne zwiększanie podatku naliczonego 2) uniknie zapłaty należnego podatku. Nieuczciwi przedsiębiorcy wystawiają tzw. puste faktury, czyli takie, które nie odzwierciedlają stanu faktycznego, a ich celem jest zwiększenie podatku naliczonego – a w konsekwencji zmniejszenie kwoty, jaka powinna trafić do fiskusa. Drugą kategorią jest unikanie zapłaty podatku, co zazwyczaj przyjmuje postać generowania szeregu transakcji między różnymi podmiotami, często z różnych krajów, przy czym jeden z pośredników nie uiszcza podatku.
Centralny Rejestr Faktur
Istotą ww. mechanizmów jest to, że kontrola skarbowa – która mogłaby wykryć takie nieprawidłowości – jest w Polsce rzadkością. Co więcej, kontrole mogą mieć miejsce już w momencie, w którym nie da się ściągnąć, np. w drodze egzekucji, wyłudzonych środków, bowiem nielegalnie uzyskane korzyści już dawno zostały wytransferowane do innych podmiotów. Lekiem na tego rodzaju oszustwa ma być m.in. Centralny Rejestr Faktur – kolejna baza danych, która będzie źródłem informacji dla wspomnianych narzędzi informatycznych. Szybka, zautomatyzowana analiza faktur wystawianych przez nieuczciwych przedsiębiorców pozwolić ma na szybką reakcję właściwych organów i zapobieżeniu wyłudzenia należnego podatku.
Oczywiście, to dopiero plany, które dynamicznie się zmieniają. Przedsiębiorcom – tym uczciwym – pozostaje mieć nadzieję, że nowa, wszechwładna Krajowa Administracja Skarbowa będzie z nowych narzędzi i kompetencji korzystać w sposób rzetelny i rozsądny. Ale jeśli będzie inaczej – pamiętać należy, że dobry przedsiębiorca potrzebuje dobrej opieki prawnej, którą można uzyskać m.in. pod adresem kontakt@bezprawnik.pl
Fot. wyłudzenia VAT // Pexels
