Czy można jednocześnie skorzystać z zasiłku postojowego i zwolnienia z płacenia składek do ZUS? Jak je dostać?

Prezydent podpisał niedawno ustawę zwaną potocznie „tarczą antykryzysową” po odrzuceniu przez Sejm zdecydowanej większości poprawek zaproponowanych przez Senat. Ustawa obowiązuje od dnia ogłoszenia – komentuje dla Bezprawnika mec. Monika Cichocka. 

Z punktu widzenia przedsiębiorcy i osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych istotnymi kwestiami tam zawartymi są m.in. zwolnienie z płatności składek ZUS („składki ZUS” to oczywiście skrót myślowy od składek na ubezpieczenie społeczne, itp.) oraz zasiłek postojowy. Ponieważ sam tekst ustawy jest dość zawiły, postaram się wyjaśnić najważniejsze założenia i kryteria wprowadzonych rozwiązań:

Zniesienie płatności składek ZUS na okres 3 miesięcy od 1 marca do 31 maja 2020 r.

Komu przysługuje zniesienie płatności składek ZUS?

1) Przedsiębiorcom prowadzącym jednoosobową pozarolniczą działalność gospodarczą

oraz

2) Przedsiębiorcom zatrudniającym do 9 pracowników, a precyzując ten drugi warunek: płatnika składek, który na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 ubezpieczonych i jeżeli był zgłoszony jako płatnik składek przed dniem 1 lutego 2020 r.

Kiedy przysługuje zniesienie płatności składek ZUS?

Jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:

W przypadku PRZEDSIĘBIORCÓW PROWADZĄCYCH JEDNOOSOBOWĄ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ:

1. Przedsiębiorca prowadził działalność przed 1 lutego 2020 r.,
2. Przychód (nie dochód) zyskany w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek o zwolnienie z opłacania składek, nie był wyższy niż 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r., tj. zgodnie z informacją podaną na stronie ZUS – kwoty 15 681 zł.

Jeżeli więc wniosek składamy za okres marzec-maj, to powinniśmy udowodnić, że nasz przychód w marcu nie przekroczył kwoty 15 681 zł. Jeśli zaś złożymy wniosek za okres kwiecień-maj, to kryterium to znajdzie zastosowanie do miesiąca kwietnia.

W przypadku PRZEDSIĘBIORCÓW ZATRUDNIAJĄCYCH DO 9 PRACOWNIKÓW:

1. Jeżeli był zgłoszony jako płatnik składek przed dniem 1 lutego 2020 r.
2. Brak kryterium przychodu, a zatem zwolnienie ze składek ZUS będzie przysługiwać niezależnie od wysokości osiąganych przychodów. Zwolnieniu podlegają składki ZUS należne za zgłoszonych ubezpieczonych (pracowników bądź zleceniobiorców) oraz składki należne za samego przedsiębiorcę.

Warto w tym miejscu zauważyć pewną wynikającą z niedoprecyzowania przepisów „furtkę” dla przedsiębiorców dotychczas prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, którzy nie spełnili kryterium przychodu (pkt. II) – w przypadku zatrudnienia dodatkowej osoby, nawet na podstawie umowy zlecenia lub po prostu zgłoszenia do ubezpieczenia współpracownika można będzie ubiegać się o zwolnienie ze składek ZUS niezależnie od wysokości przychodu – oczywiście potrzeba zatrudnienia dodatkowej osoby musi być odpowiednio uzasadniona w razie późniejszej kontroli ZUS.

Co obejmuje zniesienie 

Zwolnieniu podlegać będą składki ZUS za okres trzech miesięcy, tj. składki należne za marzec, kwiecień i maj 2020 roku.

Zwolnienia dotyczą składek opłacanych na:

• ubezpieczenie społeczne (składka emerytalna, rentowa, chorobowa i wypadkowa),
• ubezpieczenie zdrowotne,
• Fundusz Pracy,
• Fundusz Solidarnościowy,
• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
• Fundusz Emerytur Pomostowych.

JAK SIĘ UBIEGAĆ?

Należy złożyć wniosek o zwolnienie z opłacania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, nie później niż do dnia 30 czerwca 2020 r. Szczegóły dotyczące treści wniosku określa art. 31 zp ust.2 przywołanej ustawy. Odpowiedni druk do pobrania dostępny jest na stronie ZUS.

WAŻNE:

Co istotne, za marzec, kwiecień i maj 2020 r. płatnik składek zobowiązany jest przesyłać deklaracje rozliczeniowe lub imienne raporty miesięczne na zasadach i w terminach określonych w przepisach ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, chyba że zgodnie z tymi przepisami zwolniony jest z obowiązku ich składania.

Warunkiem zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek jest przesłanie deklaracji rozliczeniowych lub imiennych raportów miesięcznych należnych za marzec, kwiecień i maj 2020 r. nie później niż do dnia 30 czerwca 2020 r., chyba że płatnik składek zwolniony jest z obowiązku ich składania.

Zwolnienie ze składek ZUS nie oznacza, że dla przedsiębiorcy będzie to okres bezskładkowy – składki za miesiące marzec-maj pokrywa bowiem budżet państwa – przedsiębiorca i jego pracownicy są cały czas osobami ubezpieczonymi, którym przysługują wszelkie świadczenia z ZUS. Stąd potrzeba składania ww. deklaracji rozliczeniowych ZUS DRA i raportów imiennych ZUS RCA, tak samo jak w sytuacji, gdyby przedsiębiorca opłacał składki samodzielnie.

Ponadto, zgodnie z informacją podaną na stronie ZUS, ze zwolnienia ze składek nie skorzystają przedsiębiorcy, którzy znajdowali się w trudnej sytuacji w grudniu 2019 r. i nie regulowali należności, w tym składek pobieranych przez ZUS. Wynika to z regulacji UE. 

Świadczenie postojowe

Komu przysługuje świadczenie postojowe?

Osobie:

1) prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą (na podstawie przepisów

ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych), zw. dalej „przedsiębiorcą”,

2) wykonującej umowę agencyjną, umowę zlecenia, inną umowę o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące umów cywilnoprawnych, zw. dalej: „osobą zatrudnioną na podstawie umów cywilnoprawnych”

– w obydwu przypadkach o ile nie podlega świadczeniom ubezpieczeniowym z innego tytułu.

Kiedy przysługuje świadczenie postojowe?

Aby móc się ubiegać o świadczenie postojowe, spełnione muszą zostać łącznie następujące warunki:

W przypadku przedsiębiorców – kiedy przysługuje świadczenie postojowe?

1. W następstwie wystąpienia COVID-19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności;

2. Przedsiębiorca rozpoczął prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej przed dniem 1 lutego 2020 r.;

3. a) W przypadku, gdy przedsiębiorca nie zawiesił prowadzenia działalności gospodarczej:

• Przychód (uwaga – nie dochód) uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe nie był wyższy niż 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału (a precyzując: „od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku”). W marcu kwota równa tej 3-krotności wynosiła 16 104,03 zł. W kwietniu ogłoszona zostanie jednak nowa wartość tego wskaźnika, w związku z czym limit przychodów uprawniający do zasiłku również ulegnie zmianie.
• Przychód (uwaga – nie dochód) uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe był o co najmniej 15% niższy od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc. Jeżeli więc wniosek o zasiłek postojowy składamy w kwietniu, to przychód z miesiąca marca musi być przynajmniej o 15% niższy od przychodu osiągniętego w lutym. Co ważne, zasiłek postojowy może być przyznany ponownie, w kolejnym miesiącu trwania epidemii, pod warunkiem, że spełniony zostanie ustawowy warunek, tj. przychód spadnie o 15% w stosunku do miesiąca poprzedniego.

3. b) W przypadku, gdy przedsiębiorca zawiesił prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej po dniu 31 stycznia 2020 r.:

• Przychód z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy niż 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału.
• Brak jest kryterium spadku przychodów z oczywistych względów.

*Wymogów z punktów 2. i 3a oraz 3b nie stosuje się osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, do której mają zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i która korzystała ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 106). W razie wątpliwości polecam dopytać swoją księgową. 

W przypadku osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych – kiedy przysługuje świadczenie postojowe?

1. Umowa cywilnoprawna została zawarta przed dniem 1 lutego 2020 r.;
2. Przychód (i znowu – nie dochód) z umowy cywilnoprawnej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy niż 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału. W marcu kwota równa tej 3-krotności wynosiła 16 104,03 zł. W kwietniu ogłoszona zostanie jednak nowa wartość tego wskaźnika, w związku z czym limit przychodów uprawniający do zasiłku również ulegnie zmianie.

Ile świadczenia postojowego przysługuje?

Wysokość zasiłku postojowego wynosi 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli obecnie 2080 zł, zgodnie z informacją wskazaną na stronie ZUS.

W przypadku jednak osób rozliczających się na podstawie karty podatkowej zasiłek wyniesie 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli 1300 zł. W przypadku tych osób nie będzie jednak stosowane kryterium przychodowe ani kryterium dotyczące spadku przychodów, o czym było powyżej.

Kwota wypłaconego zasiłku postojowego jest kwotą netto, a więc nie podlega opodatkowaniu ani oskładkowaniu.

Co ważne, w przypadku zbiegu praw do więcej niż jednego świadczenia postojowego przysługuje jedno świadczenie postojowe.

Jak ubiegać się o świadczenie postojowe?

Przedsiębiorcy składają wniosek do ZUS sami, w imieniu samozatrudnionych wniosek składa zleceniodawca lub zamawiający, ale co ważne – najpóźniej w terminie 3 miesięcy od miesiąca, w którym został zniesiony ogłoszony stan epidemii.

Co powinien taki wniosek zawierać wskazane jest szczegółowo w art. 15 zs ust. 3 Ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Odpowiedni druk do pobrania dostępny jest na stronie ZUS.

Czy można jednocześnie skorzystać z zasiłku postojowego i zwolnienia z płacenia składek do ZUS?

Na szczęście tak.

Podstawa prawna: art. 31 zo – 31 zt oraz art.15 zq – 15 zs Ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, której pełny tekst znajdziecie Państwo pod linkiem.

adwokat Monika Cichocka – absolwentka Wydziału Prawa i Administracji na Uniwersytecie Warszawskim, ukończyła z wyróżnieniem zarówno studia, jak i aplikację adwokacką przy Izbie Adwokackiej w Warszawie, a obecnie prowadzi indywidualną kancelarię prawną specjalizującą się w szeroko pojętym prawie cywilnym: roszczenia o ochronę dóbr osobistych, spadki, prawo rodzinne, odszkodowania, zadośćuczynienia, konstrukcja umów i zabezpieczeń kontraktowych, windykacja należności oraz prawie pracy. Choć siedziba kancelarii zlokalizowana jest w Warszawie, świadczy pomoc prawną na terenie całego kraju, obsługując zarówno osoby fizyczne, jak i prawne. Kontakt: www.kancelariacichocka.pl