Od 1 listopada br. programy profilaktyczne ukierunkowane na walkę z rakiem piersi i nowotworem szyjki macicy są dostępne dla większej grupy kobiet w Polsce. Niestety rozszerzenie kryteriów wiekowych automatycznie nie oznacza, że więcej pań skorzysta z darmowej diagnostyki.
Ministerstwo Zdrowia poszerzyło kryteria wiekowe dla kobiet uprawnionych do udziału w bezpłatnych programach profilaktycznych. Od 1 listopada panie w wieku 45–74 lat (wcześniej 50–69 lat) mogą skorzystać z bezpłatnych badań mammograficznych. Natomiast kobiety w wieku 25–64 lata (wcześniej 25–59) z darmowych badań cytologicznych. To krok naprzód w kierunku wczesnego wykrywania i zapobiegania nowotworom. Niestety bez edukacji korzystne zmiany pozostaną korzystne tylko w teorii.
Są bezpłatne badania profilaktyczne, ale nie każdy z nich korzysta
Jednym z głównych problemów jest brak specjalistów, w tym ginekologów, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, co może utrudnić efektywną realizację programu. Nie wystarczy bowiem wykonać badania; do tego badania trzeba przede wszystkim kogoś przekonać. To mogą zrobić m.in. lekarze. Tych niestety brakuje.
Rozbudowa programu i formalne aspekty to tylko część sukcesu. Kluczową rolę odgrywa edukacja i podnoszenie świadomości wśród kobiet w sprawie konieczności poddawania się badaniom profilaktycznym. Tylko świadome podejście do profilaktyki może zapewnić skuteczność programów i wykorzystanie ich potencjału w pełni. Aktualnie nawet kobiety z grupy podwyższonego ryzyka często zaniedbują badania profilaktyczne.
NFZ nie ułatwia
Na niepokojąco niski odsetek pań korzystających z bezpłatnych badań cytologicznych i niską refundację NFZ-u za pobranie wymazu do cytologii zwrócił uwagę Dominik Lewandowski z Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce. Lekarz poinformował, że tylko niecałe 12 proc. kobiet z jego lokalnej społeczności skorzystało z cytologii w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. NFZ za pobranie wymazu do cytologii płaci niewiele, bo zaledwie 23,65 zł. To kwota, która musi pokryć koszty szkolenia położnej i jej pracy, zakupu sprzętu ginekologicznego i materiałów jednorazowego użytku, ogólnie – dostosowania gabinetu. Dodatkowym utrudnieniem prowadzenia profilaktyki wśród lokalnej społeczności pań jest brak w gminie ginekologa przyjmującego na NFZ – stwierdził Lewandowski.
Jak poinformował resort zdrowia, od nowego roku kobiety, które miały wcześniej zdiagnozowaną zmianę nowotworową piersi, mogą ponownie wziąć udział w programie co 12 miesięcy, gdy zakończyły swoje leczenie i 5-letni okres monitorowania, lub gdy nie zakończyły leczenia, ale po 5 latach od leczenia chirurgicznego raka piersi są w trakcie uzupełniającej hormonoterapii.
Podsumowując, nowe przepisy mają na celu zwiększenie dostępności i częstotliwości badań profilaktycznych dla kobiet. Jednak aby ten program był skuteczny, konieczne są działania na rzecz eliminacji barier dostępu. Poprawy systemu edukacji zdrowotnej oraz zapewnienia adekwatnego finansowania.
