Obywatele co do zasady są przyzwyczajeni do tego, że ZUS prowadzi różnego rodzaju kontrole – zarówno w przypadku przedsiębiorców, jak i pracowników przebywających na L4. W przypadku tych drugich kontrole zaczynają się jednak nasilać – w zeszłym roku Zakład przeprowadził ich znacznie więcej, niż w 2022 r. A jeśli zmiany zapowiadane przez rząd faktycznie wejdą w życie, to można się spodziewać jeszcze intensywniejszych działań ze strony ZUS.
ZUS coraz częściej kontroluje pracowników na L4. A to może być dopiero początek
Jak informuje „Rz”, w 2023 r. ZUS przeprowadził 461,2 tys. kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich. To znacznie więcej, niż w roku 2022, kiedy Zakład zdecydował się na przeprowadzenie 429,9 tys. kontroli. Na przestrzeni lat ZUS zwiększył również skuteczność wykrywania nieprawidłowego wykorzystywania zwolnień lekarskich; w ubiegłym roku wstrzymał dalszą wypłatę zasiłków chorobowych w 28,9 tys. przypadków, podczas gdy w 2012 – w 23,8 tys. przypadków. Biorąc jednak pod uwagę skalę kontroli, liczba decyzji o wstrzymaniu zasiłków nadal nie szokuje.
Może się jednak okazać, że w kolejnych latach liczba kontroli będzie jeszcze szybciej rosnąć – a wszystko ze względu na zapowiedzi rządu dotyczące zmian w wypłacie zasiłku chorobowego. Jeśli wejdą w życie, to ZUS przejmie wypłatę zasiłku chorobowego od pierwszego dnia zwolnienia lekarskiego pracownika – co oznacza znacznie wyższe koszty dla Zakładu. Można się zatem spodziewać, że ZUS jeszcze bardziej skrupulatnie będzie badać, czy pracownik wykorzystuje L4 zgodnie z przeznaczeniem.
Kontrola prawidłowości wykorzystywania L4 nie zawsze musi być dokonywana przez ZUS
W ramach kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich Zakład sprawdza przede wszystkim, czy w czasie pobytu na L4 pracownik nie wykonuje pracy zarobkowej oraz czy nie wykorzystuje zwolnienia w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem.
Warto jednocześnie pamiętać, że do przeprowadzania kontroli wykorzystywania zwolnienia lekarskiego uprawnieni są również sami pracodawcy – o ile spełniają odpowiednie warunki. Dotyczy to pracodawców wypłacających wynagrodzenie za czas choroby z własnych środków oraz pracodawców wypłacających zasiłki chorobowe, opiekuńcze czy świadczenia rehabilitacyjne (mowa o pracodawcach zgłaszających do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 pracowników). Pracodawca może przeprowadzić kontrolę osobiście lub wyznaczyć do tego określoną osobę; najczęściej jest to inny pracownik. Powinien on jednak mieć wiedzę na temat przepisów określających zasady postępowania przy przeprowadzaniu takiej kontroli, przepisów o ochronie danych osobowych; dodatkowo taka osoba musi budzić zaufanie i powinna cieszyć się dobrą opinią.
Jeśli pracodawca zgłasza do ubezpieczenia chorobowego mniej niż 20 pracowników, może wystąpić do ZUS o przeprowadzenie odpowiedniej kontroli.
