Czy niepełnoletnia matka może dostać 500 plus?
Według danych GUS, co roku około 20 000 tysięcy nastolatek rodzi dzieci. Takie zjawisko wiążę się z pewnością z prymitywną edukacją seksualną (ta, jeżeli już istnieje, to prowadzona jest bardzo miernie) i zwykłej świadomości, ale również — o czym nie wolno zapominać — bardzo często jest skutkiem czynów bezprawnych.
Pojawiają się również przypadki ekstremalne, w których dosłownie — dzieci rodzą dzieci. Taka sytuacja miała miejsce całkiem niedawno w Bielsko-Białej. 12-latka urodziła dziecko, a prokuratura niezwłocznie wszczęła postępowanie, mające na celu wyjaśnienie okoliczności owej sytuacji, gdyż obcowanie płciowe z osobą, która nie ukończyła 15 roku życia, jest przestępstwem, ściganym — rzecz jasna — z urzędu.
Najmłodsze matki znajdują się również nierzadko w trudnej sytuacji materialnej, spowodowanej właśnie urodzeniem dziecka. Czy polskie państwo również obejmuje je programem 500 plus?
Tak, ale nie do końca
Trzeba od razu wyjaśnić, że małoletnia matka (czyli ta, która nie ukończyła 18 roku życia) nie może co do zasady być opiekunem dziecka, dla którego musi być powołany opiekun prawny, który mieć będzie władzę rodzicielską — w praktyce najczęściej jest to któryś z rodziców niepełnoletniej matki, bądź pełnoletni ojciec dziecka, jeżeli ciąża nie była wynikiem przestępstwa. Jeżeli żadne z rodziców nie chce być prawnym opiekunem dziecka lub niemożliwe jest ustalenie ojcostwa, wówczas powołuje się kuratora.
Jak wynika z ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci, niepełnoletnie matki mogą otrzymywać świadczenia rodzinne na urodzone dzieci. Niepełnoletnia matka, która ukończyła 13 lat (czyli ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych), jeżeli jest opiekunem faktycznym, może, za zgodą przedstawiciela ustawowego, czyli któregoś ze swoich rodziców, samodzielnie złożyć wniosek o świadczenie 500 plus. Owo świadczenie przysługuje jednak co do zasady opiekunowi prawnemu dziecka (nawet jeżeli de facto obowiązki rodzica wykonuje niepełnoletnia matka), więc najczęściej wniosek o świadczenie składany jest właśnie przez tegoż opiekuna. Niezależnie czy to jest pełnoletni ojciec dziecka, czy któryś z rodziców matki.
Wyjątek, pozwalający na pobieranie świadczenia przez małoletnią matkę, opiera się na zgodzie swojego prawnego opiekuna na takie działanie i wyłącza możliwość jednoczesnego otrzymywania tego samego świadczenia przez różne osoby — opiekuna prawnego i biologiczną matkę.
Powyższe oznacza, że świadczenie 500 plus oparte jest co do zasady na prawnej relacji, która łączy opiekuna prawnego z dzieckiem. Nie jest to świadczenie dla rodzica, ale na dziecko. Trzeba również wyjaśnić, że jak najbardziej możliwe jest, aby ta sama osoba pobierała dwa świadczenia, na przykład na swoją niepełnoletnią córkę i dziecko tejże, jeżeli jest jego prawnym opiekunem.
