Kwestia darowizny w gotówce wzbudza spore kontrowersje. Fiskus uparcie twierdzi, że konieczny jest bezpośredni przelew z konta na konto, a wpłacenie gotówki otrzymanej w ramach darowizny na konto bankowe nie zwolni od podatku od spadków i darowizn. WSA w Poznaniu ma jednak na ten temat zupełnie inne zdanie.
Darowizna w gotówce od rodziny jednak bez podatku. WSA potwierdza
Darowizna w zerowej grupie podatkowej – czyli między najbliższymi członkami rodziny – jest zwolniona z podatku, jeśli zostaną spełnione dwa warunki. Pierwszy z nich dotyczy zgłoszenia darowizny do Urzędu Skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia jej otrzymania. Drugi – udokumentowania przekazania środków na rachunek płatniczy obdarowanego (o ile przedmiotem darowizny są pieniądze). To właśnie ten drugi warunek pozbawia wiele osób zwolnienia darowizny z podatku. Fikus niejednokrotnie stwierdzał bowiem, że darowizna w gotowce od rodziny – nawet, jeśli jest bardzo szybko wpłacona przez obdarowanego na jego konto bankowe – nie jest objęta zwolnieniem.
Taka postawa fiskusa jest mocno kontrowersyjna, choćby dlatego, że w wielu przypadkach po prostu utrudnia dokonanie darowizny w taki sposób, by nie była opodatkowana. Mowa choćby o sytuacji, gdy osoba starsza chce przekazać dziecku czy wnuczkowi niewielką darowiznę ze środków, które odkładała poza systemem bankowym. Aby spełnić wymagania fiskusa, musiałaby najpierw wpłacić pieniądze do banku, a następnie zlecić przelew. Tymczasem przecież nie wszyscy seniorzy mają konto w banku, a nawet jeśli posiadają, to nie oznacza to jeszcze, że najbliższa placówka znajduje się stosunkowo blisko ich miejsca zamieszkania.
Co ciekawe, sądy nie zawsze przyznawały rację fiskusowi. Odmienne zdanie od skarbówki ma również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, który właśnie wydał ważny wyrok (sygn. I SA/Po 617/22).
Darowizna w gotówce od rodziny uzasadniona. Otrzymanie środków pieniężnych nie musi nastąpić w drodze przelewu
Kobieta zawarła ze swoim dziadkiem umowę darowizny środków pieniężnych. Umowa ta została wykonana poprzez wpłacenie gotówki na rachunek bankowy kobiety w oddziale banku prowadzącego ten rachunek, z zaznaczeniem, że wpłata stanowi wykonanie umowy darowizny. Dodatkowo, jak twierdzi kobieta, dziadek towarzyszył jej fizycznie w banku – przekazał on środki, a pracownicy banku przeliczyli je i dokonali zaksięgowania wpłaty. Na dowodzie wpłaty widniały dane kobiety. Zdaniem obdarowanej darowizna w gotówce od rodziny w tej konkretnej sytuacji powinna być zwolniona z podatku (kobieta podkreśliła też, że zamierza spełnić drugi obowiązek konieczny do zwolnienia, czyli zgłosić w ciągu 6 miesięcy do US otrzymanie darowizny). Jak łatwo można było przewidzieć, Dyrektor KIS nie zgodził się z takim stanowiskiem i uznał, że zwolnienie z podatku jest w tym przypadku niemożliwe. Kobieta zaskarżyła interpretację do sądu, a ten uznał, że skarga jest zasadna. Jak można przeczytać w uzasadnieniu wyroku,
Wskazany w art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. sposób dokumentowania darowizny ma służyć zapobieżeniu fikcyjnym umowom darowizny sporządzanym wyłącznie dla zmniejszenia obciążeń podatkowych, a nie stworzyć barierę w skorzystaniu ze zwolnienia od podatku. Istotne jest zatem, czy darowizna pomiędzy osobami wymienionymi w tym przepisie faktycznie miała miejsce. W sytuacji niekwestionowania tego faktu brak jest podstaw do twierdzenia, że podatnik nie może skorzystać ze zwolnienia tylko dlatego, że wpłata na rachunek bankowy nastąpiła z adnotacją „wpłata własna”.
Zdaniem sądu wymóg udokumentowania darowizny należy traktować wyłącznie jako wymóg natury technicznej, mający na celu potwierdzenie faktycznego charakteru darowizny. Jak podkreślił sąd, wymóg jest spełniony również wtedy, gdy stanowiące przedmiot darowizny środki pieniężne zostaną przelane nie na rachunek bankowy obdarowanego, ale przekazane obdarowanemu w formie gotówkowej, który wpłaci je na własne konto bankowe.
Należy podkreślić, że już wcześniej zapadały podobne wyroki. To zatem najwyższy czas, by fiskus wreszcie zmienił swoje stanowisko – i nie wymuszał na obywatelach walki w sądach o zwolnienie z podatku darowizny gotówki.
