Kto może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej?
Co do zasady, każdy ma prawo uzyskać informację publiczną, czyli dane dotyczące działań odpowiednich organów, a także informacje zgodne z aktualną wiedzą o sprawach publicznych (może to być na przykład ilość wystawionych w danym roku mandatów w przypadku działań policji, koszty związane z organizacją konferencji lub wyjazdu służbowego w przypadku samorządów, dokumentacji w placówkach oświatowych i wiele innych).
Kwestie dostępu do informacji publicznej reguluje ustawa o dostępie do informacji publicznej. Sama zasada wynika jednak z Konstytucji RP, a konkretnie z art. 61, który jasno wskazuje, że:
Oczywiście nie wszystkie dane mogą zostać udostępnione, jako informacja publiczna. Dane niejawne, naruszające sferę prywatności danej osoby, lub tajemnicę przedsiębiorstwa, czy też informacje, których ujawnienie w jakiś sposób stanowiłoby zagrożenie dla bezpieczeństwa, a także kilka innych, szczególnych przypadków. Oznacza to, że jest katalog sytuacji, w których prawo dostępu do informacji publicznej zostaje ograniczone lub wyłączone. Z żadnych przepisów nie wynika jednak, aby ograniczony był katalog osób, które o informację publiczną mogą wystąpić.
Sprawdź polecane oferty
Allegro 1200 - Wyciągnij nawet 1200 zł do Allegro!
Citi Handlowy
Telewizor - Z kartą Simplicity możesz zyskać telewizor LG!
Citi Handlowy
RRSO 20,77%
Nie trzeba wykazywać interesu prawnego ani faktycznego
Oznacza to, że z wnioskiem o dostęp do informacji publicznej może wystąpić każdy – nie ma w tym zakresie żadnych ograniczeń. Co więcej, każdy może takie informacje (o ile nie mamy styczności ze szczególnym przypadkiem, kiedy to określone dane nie mogą zostać udostępnione) uzyskać – nie musi wykazywać żadnego interesu w tym zakresie.
Co więcej, składając wniosek o udostępnienie informacji publicznej, wnioskodawca nie musi podawać motywów swojego działania. Jest zainteresowany, bo ma do tego prawo – organ nie ma prawa pytać w tym zakresie o szczegóły. Wynika to wprost z brzmienia art. 2 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, w którym wskazuje się, że od osoby wykonującej prawo do informacji publicznej nie wolno żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego.
Anonimowy wniosek o dostęp do informacji publicznej nie może być ignorowany
Podsumowując – z wnioskiem o dostęp do informacji publicznej może wystąpić każdy. Niezależnie od miejsca zamieszkania, narodowości, posiadanego obywatelstwa, sympatii politycznych, czy jakichkolwiek innych czynników. Organ władzy publicznej nie musi znać danych osoby pytającej, gdyż i tak nie może z nimi nic zrobić – nie ma możliwości weryfikowania, czy komuś te informacje faktycznie się należą (jeżeli mogą być udostępnione jednej osobie, to mogą również wszystkim innym), bądź czy ma w tym interes prawny. W związku z tym nie ma żadnych przeciwwskazań, aby wniosek o dostęp do informacji publicznej złożyć anonimowo. Niestety, nie wszystkie organy administracji publicznej mają taki pogląd.
Jak wynika z informacji przekazanej przez Rzecznika Praw Obywatelskich, problem w tym zakresie dotyczy m.in. działań Wojewody Łódzkiego, który pozostawiał anonimowe wnioski o dostęp do informacji publicznej bez odpowiedni. Zdaniem RPO to nie dopuszczalne, gdyż:
Potwierdza to również orzecznictwo sądów administracyjnych. Przykładem może być m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2022 roku (III OSK 1236/2), w którym skład sędziowski wskazał, że:
