Informacje o kontrolach prowadzonych przez urzędników skarbowych wywołują zawsze sporo emocji. Wiele osób zastanawia się, jak skarbówka wybiera podatników do kontroli. Teraz wiadomo na ten temat nieco więcej. Ministerstwo Finansów twierdzi, że typowanie opiera się na analizie ryzyka z wykorzystaniem zaawansowanych narzędzi analitycznych, a kontrole mają być kierowane głównie tam, gdzie istnieje wysokie ryzyko nieprawidłowości.
Jak skarbówka wybiera podatników do kontroli? Pomagać mają specjalne narzędzia
Większość podatników może odnosić wrażenie, że skarbówka przeprowadza kontrole stosunkowo często, a dodatkowo typuje podmioty do takiej kontroli na podstawie niejasnych przesłanek. Ministerstwo Finansów podkreśla jednak, że jest inaczej – a kontrole nie dość że mają być niezwykle skuteczne, to jeszcze ich liczba jest znacząco niższa niż w poprzednich latach.
Jak MF przekazało w komunikacie dla PAP, Krajowa Administracja Skarbowa przeprowadziła w zeszłym roku łącznie niewiele ponad 22 tys. kontroli. Jednocześnie resort zaznaczył (dla porównania), że w 2008 r. takich kontroli było znacznie, znacznie więcej – bo aż ponad 150 tys. Tym samym liczba kontroli spadła o ok. 87 proc. Oczywiście nasuwa się od razu pytanie o zasadność takich porównań, biorąc pod uwagę fakt, że od 2020 r. kraj walczył z epidemią koronawirusa, co bez wątpienia nie pozostawało bez wpływu na liczbę kontroli; nie zmienia to jednak tego, że faktycznie kontroli jest znacznie mniej niż jeszcze kilka czy kilkanaście lat temu.
Oprócz tego MF podkreśla skuteczność mechanizmu typowania podatników do kontroli. Jak podaje resort, odbywa się to z wykorzystaniem zaawansowanych narzędzi analitycznych i opiera się na analityce ryzyka. Takie podejście pozwoliło na osiągnięcie skuteczności kontroli na poziomie 90 proc. – co oznacza, że tylko co u dziesiątego skontrolowanego podatnika nie wykryto żadnych nieprawidłowości. MF podkreśla w komunikacie, że KAS rozpoczynając kontrole bardzo dba o to, by były one kierowane precyzyjnie tam, gdzie ryzyko występowania poważnych nieprawidłowości faktycznie jest wysokie. Skarbówka ma interweniować przede wszystkim wtedy, gdy „narażony jest interes finansów państwa i uczciwego biznesu”.
Pomaga również wykorzystywanie JPK_VAT i STIR
MF przyznało też, że wykorzystywanie JPK_VAT i systemu STIR w analizach, znacząco pomaga identyfikowanie nieuczciwych przedsiębiorców. W wyniku analiz prowadzonych od 2018 roku z wykorzystaniem wspomnianych narzędzi służbom udało się wstrzymać zwroty VAT na łączną kwotę przekraczającą 279 mln zł, a dzięki samemu JPK_VAT zabezpieczono na poczet należności podatkowych ponad 2,5 mld zł.
Teoretycznie zatem uczciwi przedsiębiorcy co do zasady nie powinni obawiać się kontroli skarbówki – KAS raczej dość dobrze typuje podatników, u których stwierdzane są później nieprawidłowości. Nie zmienia to jednak faktu, że poszerzane systematycznie uprawnienia fiskusa niepokoją sporą część przedsiębiorców.
