Jak zostać urzędnikiem państwowym? Wymagania, które trzeba spełniać, by zostać urzędnikiem, zostały wskazane w treści ustawy o pracownikach urzędów państwowych.
Kim jest urzędnik państwowy?
Na wstępie, konieczne będzie jednak wyjaśnienie nieco potocznego terminu „urzędnika”. W art. 1 wskazanej powyżej ustawy z dnia 16 września 1982 roku ustawodawca zakreślił katalog instytucji, których pracownicy – w rozumieniu przepisów niniejszej ustawy – zatrudnieni są jako urzędnicy państwowi. Są to m.in.: Kancelarie Sejmu oraz Senatu, Sąd Najwyższy, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Rządowe Centrum Legislacji, regionalne izby obrachunkowe oraz wielu innych, których pełną listę znajdziecie tu.
Nie oznacza to jednak, że wszyscy pracujący w powyżej wskazanych instytucjach w momencie zatrudnienia stają się urzędnikami państwowymi. O tym decyduje – w drodze rozporządzenia – Rada Ministrów, określając stanowiska, na których w urzędach wymienionych w treści art. 1 zatrudniani pracownicy są urzędnikami państwowymi.
Kto może zostać urzędnikiem państwowym?
W dzisiejszych niepewnych czasach, w dobie szalejącej inflacji oraz trwającej w dalszym ciągu pandemii wizja stałego zatrudnienia dla wielu osób może być kluczowym argumentem. Jakie zatem warunki należy spełniać, aby rozpocząć pracę na rzecz państwa?
Urzędnikiem państwowym może być osoba, która:
- jest obywatelem Rzeczypospolitej Polski;
- ukończyła 18 lat;
- ma pełną zdolność do czynności prawnych;
- jest nieskazitelnego charakteru;
- ma odpowiednie wykształcenie;
- odbyła aplikację administracyjną;
- jest stanu zdrowia, który pozwala na zatrudnienie na określonym stanowisku.
Zatrudnienie w jednym z urzędów państwowych wiąże się również z pewnymi obowiązkami dla urzędników. Urzędnik państwowy jest bowiem obowiązany w szczególności do:
- przestrzegania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych przepisów prawa;
- stania na straży autorytetu Rzeczypospolitej Polskiej i jednocześnie do dążenia do pogłębiania zaufania obywateli do organów władzy państwowej;
- racjonalnego gospodarowania środkami publicznymi;
- rzetelnego oraz bezstronnego, sprawnego i terminowego wykonywania powierzonych mu obowiązków;
- rozwoju wiedzy w obszarze związanym z praktyką zawodową;
- godnego zachowywania się w miejscu pracy oraz poza nim.
Ponadto urzędnicy państwowi zobowiązani są do składania oświadczeń o swoim stanie majątkowym w momencie nawiązania stosunku pracy, a także na każdorazowe żądanie kierownika urzędu. Warto podkreślić, że urzędnik państwowy nie może samodzielnie podejmować dodatkowego zatrudnienia. Również nie może wykonywać, ani też zgłaszać się do zajęć, które pozostawałyby w sprzeczności z obowiązkami wynikającymi z pracy urzędnika. Co więcej, ograniczona jest niejako wolność w wyrażaniu poglądów urzędników państwowych. Wynika ona jednak z jednej z podstawowych zasad współczesnych państw. Administracja publiczna, która jest niezależna od zmieniającej się władzy politycznej, traktowana uznawana jest jako gwarant ciągłości dla państwa.
Czy opłaca się być urzędnikiem państwowym?
Mógłbym się założyć o naprawdę niezłe pieniądze, że żaden czytelnik Bezprawnika – ba, uważam, że żadne dziecko nigdy, przenigdy na pytanie „kim chciałbyś zostać jak dorośniesz?” nie odpowiedziało „urzędnikiem państwowym”. To najzwyczajniej w świecie niemożliwe. Gdy się jest dzieckiem, nie myśli się przecież o tak prozaicznych zawodach. Okazuje się jednak, że dorosłość bardzo szybko weryfikuje nasze dziecięce pragnienia i ideały, a praca w administracji państwowej cieszy się uznaniem. Nie jest to wyłącznie kwestia wypłacanych na czas pensji, szeregu dodatków, wczasów pod gruszą, premii kwartalnej oraz bonusów na święta. Niewątpliwym plusem jest czas pracy, lecz przede wszystkim możliwość zdobycia bezcennego doświadczenia. Bardzo często osoby, które przepracowały swoje w administracji publicznej otrzymują intratne propozycje z sektora prywatnego. Eksperci świadczący merytoryczną pracę na rzecz państwa przechodząc na drugą stronę barykady dokładnie znają wszelkie tajniki postępowania przed organami administracji publicznej.
Dlatego osobiście uważam, że praca w administracji publicznej może być dobrym wyborem, szczególnie na samym początku kariery zawodowej. Jednak bardzo często główną determinantą przy wyborze zatrudnienia jest wysokość zarobków. Jak zatem przedstawiają się zarobki w urzędach państwowych? Wysokość pensji uzależniona jest od danego urzędu, jednak:
- miesięczne wynagrodzenie całkowite (mediana) na stanowisku urzędnika państwowego, to kwota – 4.500 złotych brutto;
- szacuje się, że co drugi wyższy urzędnik państwowy zarabia w przedziale – od 3.790 złotych do 6.110 złotych;
- pracownicy na stanowiskach inspektora w administracji państwowej zarabiają przeciętnie 4200 złotych.
Warto podkreślić niepokojący trend wciąż rosnącej liczby miejsc pracy w instytucjach państwowych. Mimo, że zmniejszenie biurokracji było jednym z postulatów, z którymi Prawo i Sprawiedliwość przystępowało do wyborów parlamentarnych w 2015 roku, to po raz kolejny jako obywatele możemy zwyczajnie czuć się oszukani, gdyż stało się zupełnie odwrotnie.
