Rząd przyjął Pierwszy Pakiet Deregulacyjny, który ma ułatwić przedsiębiorcom prowadzenie biznesu. Obejmuje on aż 40 zmian dotyczących różnych obszarów prowadzenia działalności i m.in. upraszcza postępowanie administracyjne oraz skraca kontrole u mikroprzedsiębiorców. W projekcie zabrakło jednak najbardziej oczekiwanej zmiany, dlatego firmy mogą być rozczarowane.
Pierwszy Pakiet Deregulacyjny dostał „zielone światło”
Pierwszy Pakiet Deregulacyjny to projekt zmian w przepisach, który opracowało Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Został on przyjęty przez rząd w dniu 11 marca 2025 r., a minister Krzysztof Paszyk tak to wydarzenie skomentował na portalu X:
Mamy zielone światło dla Pierwszego Pakietu Deregulacyjnego przygotowanego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Dziś projekt został przyjęty przez Radę Ministrów. To ważny krok dla ułatwienia waszego życia i uwolnienia waszego potencjału.
W komunikacie prasowym MRiT zacytowano także inne słowa ministra Paszyka na temat zaproponowanych zmian w przepisach:
Przepisy muszą być proste, jednoznaczne i skuteczne. Nowe rozwiązania usprawnią procesy gospodarcze, umocnią pozycję polskich firm i wpłyną na ich konkurencyjność.
Pierwszy pakiet rozwiązań nie kończy też prac nad deregulacją gospodarki, ponieważ ministerstwo wciąż pracuje nad nowymi ułatwieniami. Przypomnijmy, że duży udział w tym ma nowo powstały, rządowy Zespół ds. Deregulacji i Dialogu Gospodarczego pod przewodnictwem ministra Macieja Berka, a także społeczny zespół, który działa w ramach Projektu SprawdzaMY kierowanego przez biznesmena Rafała Brzoskę.
Jakie rozwiązania przewiduje Pierwszy Pakiet Deregulacyjny?
O tym, jakie ułatwienia wprowadzi Pierwszy Pakiet Deregulacyjny, poinformowało na swojej stronie Ministerstwo Rozwoju i Technologii. W sumie obejmuje on 40 zmian, które dotyczą różnych obszarów działalności gospodarczej i różnych etapów jej prowadzenia.
Do najważniejszych ułatwień dla przedsiębiorców należą: nowe reguły kontroli w przedsiębiorstwach, prostsze postępowanie administracyjne oraz przyjazne prawo gospodarcze. Poniżej wyjaśnimy dokładniej, na czym mają polegać nowe rozwiązania w powyższych obszarach.
Nowe reguły kontroli przedsiębiorstw
Pierwszy Pakiet Deregulacyjny przewiduje przede wszystkim złagodzenie zasad przeprowadzania kontroli w przedsiębiorstwach, aby „nie paraliżowały one działalności gospodarczej firm”. W tym celu mają być wprowadzone następujące rozwiązania:
- skrócenie maksymalnego czasu kontroli u mikroprzedsiębiorców z 12 do 6 dni;
- wprowadzenie obowiązku doręczenia przedsiębiorcy wstępnej listy informacji i dokumentów jeszcze przed wszczęciem kontroli;
- dostosowanie częstotliwości planowych kontroli do stopnia ryzyka związanego z prowadzoną przez firmę działalnością – np. w przypadku niskiego ryzyka kontrola będzie przeprowadzana maksymalnie raz na 5 lat;
- umożliwienie przedsiębiorcom wnoszenia sprzeciwu wobec czynności kontrolnych.
Prostsze postępowanie administracyjne
Zmiany w tym zakresie mają z założenia nie tylko uprościć, ale też przyśpieszyć przebieg postępowania administracyjnego. Mają w tym pomóc natomiast następujące rozwiązania:
- wprowadzenie decyzji hybrydowej – decyzja będzie wydana w formie papierowej, ale załączniki w formie elektronicznej;
- zwiększenie wykorzystania tzw. „wezwań miękkich” bez wszczynania postępowania;
- wprowadzenie jednoinstancyjności w kilku kolejnych postępowaniach administracyjnych;
- stosowanie dodatkowych zachęt do prowadzenie mediacji w sprawach administracyjnych;
- możliwość umarzania należności z tytułu kar administracyjnych i zaległych kar administracyjnych z urzędu;
- elektronizacja postępowań przed Krajową Izbą Odwoławczą;
- doprecyzowanie zasad liczenia karencji przy ponownym skorzystaniu z tzw. Małego ZUS Plus,
- zlikwidowanie konieczności przedkładania w urzędzie dokumentu prokury lub pełnomocnictwa, jeżeli umocowanie można wykazać w oparciu o dostępne publicznie rejestry (np. CEIDG).
Przyjazne prawo gospodarcze
Zgodnie z założeniami autorów pakietu prawo gospodarcze ma być „skuteczne, adekwatne i przyszłościowe”. Przy jego kształtowaniu mają więc obowiązywać nowe zasady:
- 6-miesięczne vacatio legis projektów ustaw nakładających obowiązki na przedsiębiorców;
- równoważenie obowiązków administracyjnych (tzw. „one in, one out”) – każdy nowy obowiązek dla firm będzie się wiązał z koniecznością likwidacji innego obciążenia;
- obowiązkowa ocena skutków wprowadzonych regulacji po 2 latach od wejścia w życie aktu prawnego (o ile nie ma możliwości przeprowadzenia konsultacji publicznych);
- obowiązek cyklicznego opracowywania rządowego Programu regulacyjnego.
Inne ważne deregulacje
Pierwszy Pakiet Deregulacyjny przewiduje także wprowadzenie innych, dość ważnych dla przedsiębiorców rozwiązań np.:
- możliwości zawierania umowy leasingu w formie dokumentowej, a nie jak dotychczas wyłącznie w formie pisemnej;
- zmiany definicji rzemiosła i rzemieślnika – obejmie ona m.in. wszystkie spółki kapitałowe, a do rzemiosła zostaną włączone usługi świadczone przez protetyka słuchu i optyka okularowego.
Co nie znalazło się w Pierwszym Pakiecie Deregulacyjnym?
Niestety z przyjętego przez rząd projektu zmian deregulacyjnych zniknął bardzo ważny i oczekiwany przez biznes przepis. Chodzi o uniemożliwienie prowadzenia fikcyjnych postępowań skarbowych, których celem jest wyłącznie przerwanie biegu przedawnienia zobowiązań podatkowych. Według przedsiębiorców takie praktyki należy ukrócić, ponieważ postępowania te toczą się w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, a więc negatywnie wpływają na prowadzenie działalności i często godzą w dobre imię przedsiębiorców.
Kiedy Pierwszy Pakiet Deregulacyjny wejdzie w życie?
Zgodnie z założeniami rządu nowe przepisy powinny wejść w życie już 1 maja 2025 r. Wyjątkiem są przepisy dotyczące postępowań odwoławczych przed KIO, które mają zacząć obowiązywać 1 stycznia 2026 r.
Najpierw jednak Pierwszy Pakiet Deregulacyjny trafi do Sejmu i tutaj nie jest już pewne, czy projekt w obecnym kształcie zostanie przegłosowany. Jak donosi bowiem Rzeczpospolita, przeciwna temu jest Lewica i partia Razem, natomiast decyzja w tej sprawie partii Polska 2050 nie jest jeszcze przesądzona.
Warto też dodać, że jeszcze nie wiadomo, kiedy dokładnie posłowie zajmą się projektem zmian deregulacyjnych i czy nastąpi to jeszcze przed wyborami prezydenckimi.
