Kara za nieprzestrzeganie przepisów BHP może spotkać nie tylko pracodawcę, ale i – co warto podkreślić – także pracownika. Kodeks pracy dopuszcza nawet zwolnienie dyscyplinarne osoby zatrudnionej, która nie przestrzegała przepisów BHP. Jakie obowiązki w tym zakresie ma zatem pracownik i z jakimi konsekwencjami musi się liczyć, jeśli ich nie dopełni?
Kara za nieprzestrzeganie przepisów BHP
Każdy pracownik ma obowiązek przestrzegania norm BHP. Zgodnie z art. 211 Kodeksu pracy jest to jeden z podstawowych obowiązków pracownika. Tym samym zatrudniony musi przede wszystkim:
- znać przepisy BHP, przejść odpowiednie szkolenia i wziąć udział w egzaminie sprawdzającym, jeśli takowy jest organizowany w firmie,
- stosować się do przepisów BHP w trakcie wykonywania pracy, a także stosować się do poleceń przełożonych w tym zakresie,
- stosować środki ochrony zbiorowej oraz używać odzieży i obuwia roboczego zgodnie z przeznaczeniem,
- poddawać się badaniom lekarskim (zarówno wstępnym jak okresowym czy kontrolnym),
- w razie zagrożenia zdrowia lub życia pracowników czy wystąpienia wypadku, niezwłocznie informować o tym przełożonego, podobnie jak inne osoby znajdujące się na terenie firmy, jeśli znajdują się w rejonie zagrożenia.
Co ciekawe, oznacza to jednocześnie, że jeżeli pracownik ma świadomość, że warunki nakazanej mu pracy nie odpowiadają przepisom BHP i stwarzają zagrożenie, to ma obowiązek się od takiej pracy powstrzymać.
Mimo to przestrzeganie przepisów BHP często bywa bagatelizowane przez pracowników; widać to wyraźnie choćby w branży budowlanej. Tymczasem kara za nieprzestrzeganie przepisów BHP może być surowa. Kodeks pracy przewiduje nawet zwolnienie dyscyplinarne.
Zwolnienie, kara pieniężna lub – co na początku najczęstsze – upomnienie
Kodeks pracy stwarza pracodawcom (wbrew pozorom) szerokie możliwości, jeśli chodzi o wyciąganie konsekwencji względem pracowników nieprzestrzegających przepisów i norm BHP. Zgodnie z art. 108 par. 1 i 2 Kodeksu pracy za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, BHP, przepisów przeciwpożarowych oraz przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy (jak i również usprawiedliwiania nieobecności w pracy) zatrudniający może zastosować karę porządkową lub zwolnić pracownika dyscyplinarnie. Należy jednak podkreślić, że rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia może mieć miejsce, jeśli pracownik notorycznie dopuszczał się łamania przepisów BHP, ewentualnie jeśli jednorazowe zachowanie pracownika mogło doprowadzić lub doprowadziło do poważnej szkody wśród współpracowników lub w samej firmie.
Najczęściej jednak – zwłaszcza, jeśli naruszenie ma drobny charakter – pracodawca stosuje karę upomnienia lub nagany. Należy jednak też pamiętać, że zatrudniający ma też możliwość zastosowania kary pieniężnej, która również jest jednym z rodzajów kary porządkowej.
