Temat nowego podatku dla banków powracał systematycznie od wielu miesięcy. O jego wprowadzenie apelowała nawet minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. Cały czas jednak była mowa o podatku od nadmiarowych zysków, bo zyski te banki osiągały w ostatnim czasie na rekordowo wysokim poziomie.

Resort finansów konsekwentnie odcinał się od pomysłu wprowadzenia takiego obciążenia. Potwierdził to nawet oficjalnie 28 maja br. w odpowiedzi na interpelację poselską w tej sprawie. Wyjaśnił wówczas, że nie prowadzi analiz dotyczących wprowadzenia podatku od nadmiarowych zysków banków, bo sektor finansowy już dziś znacząco zasila budżet państwa – z tytułu podatku bankowego oraz podatku CIT.

Powyższego stanowiska Ministerstwo Finansów nie zmieniło, ale nie oznacza to, że banki nie zostaną obciążone inną daniną.

W środę 25 czerwca br. na antenie Radia ZET minister finansów Andrzej Domański potwierdził, że podatek od nadmiarowych zysków dla banków nie będzie wprowadzony. Według niego bowiem, zyski banków są głównie pochodną polityki NBP, który utrzymuje stopy procentowe na wysokim poziomie. Przyznał jednak, że w ministerstwie dostrzegane są „pewne nieefektywności”.

Taką nieefektywnością jest przede wszystkim fakt, że rezerwa obowiązkowa utrzymywana przez banki w NBP jest oprocentowana i to dość wysoką stawką ponad 5 proc. Tymczasem w innych krajach europejskich nie występuje w ogóle oprocentowanie rezerwy obowiązkowej. I właśnie w tym zakresie ministerstwo widzi pole do dodatkowego opodatkowania banków, co otwarcie przyznał sam minister Domański:

W rozmowie na antenie Radia ZET minister finansów Andrzej Domański stwierdził również, że nowy podatek może zapewnić wpływy do budżetu rzędu około 1,5 lub nawet 2 mld zł już w przyszłym roku. Warto jednak dodać, że wprowadzenie tej daniny może przynieść też dodatkowy efekt.

Samo oprocentowanie rezerwy obowiązkowej powoduje bowiem, że banki chętniej trzymają pieniądze w NBP, zamiast je przeznaczać na kredyty dla przedsiębiorców i konsumentów. Opodatkowanie odsetek od rezerwy obowiązkowej potencjalnie mogłoby je zatem skłonić do większej akcji kredytowej.

Między innymi z tego powodu całkiem niedawno Najwyższa Izba Kontroli zaproponowała, by obniżyć oprocentowanie rezerwy obowiązkowej. Według NIK taka obniżka mogłaby bowiem właśnie skłonić banki "do lokowania środków w realnej gospodarce" zamiast na bezpiecznej „lokacie” w NBP. Warto tu jednak zwrócić uwagę, że pod tym kątem pomysł NIK wydaje się rozsądniejszy. Nowy podatek dla banków może bowiem podnieść koszty kredytów i przez to w efekcie... ograniczyć do nich dostęp.