W grudniu 2022 roku Rzecznik Praw Dziecka w liście skierowanym do premiera zwrócił się z prośbą o natychmiastowe przyspieszenie prac nad wprowadzeniem alimentów natychmiastowych. RPD zwrócił uwagę, że pomysł nowego uregulowania tych świadczeń pojawił się już pięć lat temu. Rząd zaczął wtedy prace nad zmianami, lecz ze względu na koniec kadencji projekt trzeba było wyrzucić do kosza. Teraz może być podobnie.

W połowie drugiej kadencji Zjednoczona Prawica pod wpływem nacisku różnych środowisk przypomniała sobie o alimentach natychmiastowych. Tym samym w listopadzie 2021 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji znów pojawił się stosowny projekt nowelizacji. Problem w tym, że od tego momentu kolejne etapy procesowania zmian trwają niezwykle wolno.

Na ten moment rząd zebrał uwagi do projektu ustawy. Co ciekawe, nie ma ich wcale zbyt wiele. Sędziowie popierają wprowadzenie alimentów natychmiastowych, gdyż w wielu przypadkach sami o to postulowali. Pomimo tego rząd nie kwapi się do nadania sprawie dalszego biegu, choć nowe regulacje w założeniu mają pomóc wielu rodzicom.

Nowe przepisy o alimentach ustanawiają procedurę, którą nazwać można nakazowym postępowaniem alimentacyjnych. Głównym argumentem przemawiającym za zasadnością jej wprowadzenia ma być szybkość. Sąd będzie miał bowiem jedynie 14 dnia od dnia złożenia wniosku lub usunięcia braków formalnych, na wydanie merytorycznego rozstrzygnięcia. Żeby jednak tak się stało w pierwszej kolejności trzeba złożyć wniosek wraz z odpowiednimi załącznikami. Dowody uzasadniające przyznanie alimentów, w porównaniu do postępowania zwykłego, będą w tym przypadku mocno ograniczone. Co ważne, alimenty natychmiastowe nie będą przysługiwały w sytuacji, gdy pomiędzy rodzicami dziecka toczy się sprawa o rozwód bądź separację.

Dla ułatwienia i przyspieszenia całej sprawy planowane jest stworzenie prostego do wypełnienia druku. Do niego konieczne będzie dołączenie oświadczenia o wszelkich faktach niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy oraz odpis aktu urodzenia dziecka. W tym pierwszym przypadku chodzi głównie o wskazanie kosztów utrzymania dziecka, dochodów obojga rodziców oraz liczbę wspólnych dzieci stron, których dotyczy wniosek.

W praktyce zniknie więc konieczność składania wniosków o zabezpieczenie w postępowaniu zwykłym o alimenty. Pomimo wielu podobieństw ustawodawca zakłada, że alimenty natychmiastowe są potrzebne głównie ze względu na szybkość postępowania. To z kolei ma przekładać się na natychmiastowe zabezpieczenie interesów powodów. Argumenty ten wydaje się być nieco naciągany. Uzyskanie zabezpieczenia w postępowaniu zwykłym wcale nie jest bowiem takie trudne, a sądy wydają postanowienia w miarę sprawnie.

Projekt ustawy zakłada wprowadzenie sztywnych stawek za alimenty natychmiastowe. Zgodnie z jego brzmieniem w przypadku jednego dziecka świadczenie miesięczne wyniesienie 21% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Przy każdym kolejnym dziecku wysokość alimentów spada o 2% aż do poziomu 13% w przypadku pięcioroga i więcej małoletnich.

Biorąc pod uwagę, że od początku 2023 roku płaca minimalna wynosi 3.490,00 złotych, na ten moment wnioskujący przedstawiciel ustawowy mógłby liczyć na nieco ponad 700 złotych alimentów natychmiastowych. W gruncie rzeczy nie jest to kwota zbyt duża, która pozwalałaby na miesięczne pokrycie wszystkich wydatków związanych z wychowaniem dziecka. Warto przy tym wziąć pod uwagę, że już teraz sądy wydają postanowienia o zabezpieczeniu świadczenia alimentacyjnego na czas trwania procesu w wysokości 1.000,00 złotych.