Odprawa pośmiertna nie wynagrodzi śmierci bliskiego, ale jest pewną formą wsparcia wobec rodziny. Stanowi też obowiązek pracodawcy.
Taką formę odprawy wypłaca się niezależnie od samego zasiłku pogrzebowego. Osobnym świadczeniem jest jednorazowe odszkodowanie dla rodziny pracownika, który zmarł na skutek wykonywania konkretnych czynności podczas pracy. To świadczenie przyjmuje odpowiednio wysokość 18-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, jeśli przysługuje dziecku zmarłego i 9-krotność przeciętnego wynagrodzenia jeśli przysługuje innemu członkowi rodziny. W niektórych przedsiębiorstwach wewnętrzne przepisy regulują też przyznawanie własnego odszkodowania.
Komu przysługuje odprawa pośmiertna?
Jak głosi paragraf czwarty artykułu 93 kodeksu pracy,
Odprawa pośmiertna przysługuje następującym członkom rodziny pracownika:
1) małżonkowi,
2) innym członkom rodziny spełniającym warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Oprócz małżonka są to więc niezdolni do pracy rodzice (lub wychowujący dziecko, wnuka bądź rodzeństwo zmarłego), dzieci własne zmarłego i dzieci przysposobione (poza dziećmi z rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka).
Kiedy wypłaca się odprawę pośmiertną?
Przysługuje ona rodzinie zmarłego niezależnie od tego, przez jaki czas ten był zatrudniony – czyli również jeśli przebywał na okresie próbnym. Podstawą do jej wypłacenia jest nie tylko śmierć podczas świadczenia pracy. Zgon może nastąpić również na zwolnieniu chorobowym czy podczas urlopu. Odprawa pośmiertna należy się również rodzinie zmarłych w wyniku samobójstwa.
Musi być wypłacona nie tylko jeśli istnieje stosunek pracy, ale także jeśli pracownik pobierał zasiłek z tytułu niezdolności do pracy po rozwiązaniu umowy.
Odprawa pośmiertna – wysokość
Jeśli pracownik był zatrudniony przez mniej niż dziesięć lat, odprawa pośmiertna przyjmuje wysokość wynagrodzenia za jeden miesiąc. Powyżej dziesięciu lat jest to już równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia, natomiast powyżej piętnastu – półrocznego.
Odprawę pośmiertną wypłacić musi każdy pracodawca zmarłego, jeśli ten pracował w paru przedsiębiorstwach. Może to znacznie wpłynąć na jej wysokość. Ponadto jeśli pracownik kilka razy pracował w danej firmie, okresy te się sumują. Jeśli zmiana pracodawcy nastąpiła wskutek przejęcia zakładu pracy, do sumy przepracowanych lat wlicza się też staż w poprzednim przedsiębiorstwie.
Świadczenie dzieli się po równo między wszystkich uprawnionych zaraz po ustaleniu ich liczby. Jeśli uprawniony jest tylko jeden członek rodziny, otrzyma on odprawę w wysokości połowy jej pełnej kwoty.
Wyjątek stanowi sytuacja, w której zmarły pracownik był ubezpieczony przez pracodawcę na życie. Jeśli kwota ubezpieczenia jest równa lub większa od kwoty odprawy, świadczenie nie przysługuje. Jeśli zaś odszkodowanie ma się okazać niższe, pracodawca musi wypłacić uprawnionym różnicę w kwocie.
Co jednak ważne, roszczenia o wypłatę odprawy pośmiertnej przedawniają się w ciągu trzech lat od daty śmierci pracownika. Odprawa nie wchodzi też w skład spadku.
