Odprawa pośmiertna: komu przysługuje? Jest to instytucja prawa pracy, ale jej zastosowanie wykracza poza to, co jako pierwsze przychodzi na myśl. Na przykład – podpisanie umowy zlecenia, a nie umowy o pracę, niekoniecznie oznacza, że rodzinie nic nie zostanie.
Odprawa pośmiertna: komu przysługuje?
Odprawa pośmiertna uregulowana jest w Kodeksie pracy. Przysługuje po osobie zmarłej, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń albo pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Renta rodzinna przysługuje
- dzieciom (własnym, małżonka, przysposobionym)
- przyjętym na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci (z wyjątkiem przyjętych w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka)
- małżonkowi (wdowie i wdowcowi)
- rodzicom (w tym ojczymowi, macosze i osobom przysposabiającym)
Co do dzieci, do mogą one otrzymać rentę rodzinną do ukończenia 16 lat, do ukończenia nauki (czyli do 25 r.ż), także – pod pewnymi warunkami – dzieci całkowicie niezdolne do pracy. Małżonek ma prawo do renty rodzinnej, gdy w chwili śmierci drugiego małżonka osiągnął wiek 50 lat lub był niezdolny do pracy, a także wychowuje co najmniej jedno z dzieci uprawnionego do renty rodzinnej (do 16 roku życia, do 18 r. ż. w wypadku nauki albo niezdolne do pracy).
Małżonek, który w chwili śmierci nie pozostawał we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej tylko wtedy, gdy w dacie śmierci zmarłego istniało prawo do alimentów ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. Dotyczy to sytuacji rozwodu i separacji. Z kolei wdowa (wdowiec) niespełniająca warunków do renty rodzinnej i niemająca źródeł utrzymania ma prawo do okresowej renty rodzinnej przez co do zasady okres roku.
Reasumując, odprawa pośmiertna przysługuje małżonkowi i innym najbliższym, którzy mają prawo do renty rodzinnej. Małżonkowi przysługuje jednak zawsze, niezależnie od tego, jak uprawnienie do renty rodzinnej małżonka regulują inne przepisy.
Odprawa pośmiertna – ile wynosi?
Skoro już znamy katalog osób, które mogą uzyskać odprawę pośmiertną, warto wskazać na jej wysokość. Odprawa pośmiertna zależna jest od okresu zatrudnienia zmarłego. Jest to
- jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat
- trzymiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat;
- sześciomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.
Chodzi o okres zatrudnienia u konkretnego pracodawcy. Jeżeli były przerwy, to należy zsumować okresy.
Odprawę pośmiertną dzieli się w częściach równych pomiędzy wszystkich uprawnionych do jej otrzymania. Jednak jeżeli przysługiwałaby tylko jednej osobie, to otrzyma ona połowę kwoty. Odprawa nie przysługuje w sytuacji, gdy pracodawca ubezpieczył pracownika, a wysokość świadczenia jest co najmniej równa odprawie. Jeżeli jest od niej niższa, pracodawca musi wypłacić kwotę stanowiącą różnicę. Dodać także należy, że odprawa pośmiertna nie wchodzi w skład spadku.
A co z odprawą pośmiertną w wypadku umowy zlecenia? Bardzo często umowa zlecenia czy o dzieło ma na celu obejście prawa pracy. Stosunek pracy wynikać może jednak z okoliczności. Jeżeli zatem wykonywana jest odpłatna praca określonego rodzaju, pod kierownictwem i na rzecz pracodawcy, mamy do czynienia ze stosunkiem pracy.
Rodzina zmarłego mogłaby próbować wystąpić do sądu o ustalenie istnienia stosunku pracy, żądając jednocześnie wydania świadectwa pracy, czy też wypłaty odprawy pośmiertnej.
