Po nabyciu spadku konieczne jest zapłacenie podatku. Niektórzy mogą się jednak zastanawiać, kiedy następuje przedawnienie podatku od spadku. Niestety interpretacja przepisów w tej kwestii nie jest spójna i można spotkać się z poglądem, że podatek od spadku nie ulega przedawnieniu. A w konsekwencji – że czasem trzeba go uiścić nawet i kilkadziesiąt lat od nabycia spadku.
Przedawnienie podatku od spadku: kiedy następuje?
Powstanie zobowiązania podatkowego w przypadku nabycia spadku powstaje w dniu doręczenia spadkobiercy decyzji ustalającej wysokość podatku. Kiedy jednak następuje przedawnienie podatku od spadku?
Po pierwsze – należy wskazać, że obowiązek podatkowy następuje w chwili nabycia spadku, chyba że nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem – wtedy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Z jeszcze inną sytuacją mamy do czynienia, jeśli tym pismem jest orzeczenie sądu – wtedy obowiązek powstaje z chwilą uprawomocnienia się wyroku. Przedawnienie podatku od spadku powinno nastąpić zatem po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym taki dokument został wydany (lub w przypadku wyroku – uprawomocnił się). Problem polega jednak na tym, że zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn,
Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia.
Tym samym teoretycznie jeżeli nawet po 20 latach podatnik powoła się na fakt nabycia spadku, to obowiązek podatkowy zostanie odnowiony.
Zobowiązanie podatkowe nigdy nie ulega przedawnieniu?
Problematyczne jest również to, co można uznać za fakt nabycia spadku. Na przykład z wyroku NSA z dnia 29 sierpnia 2012 r. (sygn. II FSK 211/11) wynika, że może to być na przykład wystąpienie z wnioskiem o wydanie zaświadczenia. Niekorzystne dla podatników bywają też wyroki sądowe – jak chociażby ten z WSA w Łodzi z dnia 18 października 2018 r. (sygn. I SA/Łd 475/18). WSA stwierdził wtedy, że nawet jeśli kompetencja organu podatkowego do ustalania wysokości zobowiązania wygasła wskutek upływu terminów (a podatnik wcześniej nie złożył odpowiedniego zeznania), to obowiązek zostaje odnowiony. Wtedy organ podatkowy odzyskuje kompetencje do ustalenia zobowiązania podatkowego w terminie 3 lat.
Innego zdania był jednak WSA w Rzeszowie w wyroku z 23 czerwca 2020 r. Sąd zwrócił uwagę na fakt, że organy podatkowe uzyskują z urzędu informację m.in. o uprawomocnieniu się postanowienia stwierdzającego nabycie spadku przez określoną osobę. A tym samym – fiskus i tak wie o nabyciu spadku, nawet jeżeli podatnik nie złoży odpowiedniego zeznania. Jak czytamy w uzasadnieniu,
W świetle powyższego nie można więc zaakceptować poglądu, zgodnie z którym właściwy organ podatkowy, dysponując urzędową informacją o nabyciu spadku przez konkretnego podatnika, mając możliwość wszczęcia postępowania w sprawie i tym sposobem doprowadzenia do efektywnego wykonania zobowiązania, nie podejmuje żadnych działań w tym zakresie, a postępowanie w sprawie ustalenia zobowiązania podatkowego inicjuje dopiero wiele lat później (…)
Niestety – wciąż nie do końca przedawnienie podatku od spadku jest kwestią jasną, jeśli chodzi o interpretację. Z tego względu lepiej zgłosić nabycie spadku w odpowiednim terminie – i ze swojej strony dopełnić wszystkich formalności.
