Uchylenie wątpliwej decyzji ZUS to jedno z rozwiązań, które pozwala sądom na prawidłową ocenę decyzji wydawanych przez Zakład. Możliwe jest tylko w ściśle określonych przypadkach.
Uchylenie wątpliwej decyzji ZUS przez sąd funkcjonuje od niedawna
Zostało wprowadzone do kodeksu postępowania cywilnego w listopadzie 2019 r. Poprzednie przepisy ograniczały rozpatrywanie sprawy wyłącznie pod kątem merytorycznym. Sądy nie zagłębiały się w to, czy ZUS spełnił wszystkie wymogi formalne przy wydawaniu decyzji. Ewentualne uchybienia w procedurze administracyjnej nie miały wpływu na orzeczenie. Zgodnie z nowymi przepisami, jeżeli decyzja nakładająca na ubezpieczonego zobowiązanie, ustalająca wymiar tego zobowiązania lub obniżająca świadczenie, została wydana z rażącym naruszeniem przepisów o postępowaniu przed organem rentowym, to sąd uchyla tę decyzję i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu. Katalog przedmiotowy sprawy jest bardzo wąski. Dodatkowo rzadko kiedy możliwe jest udowodnienie rażącego naruszenie przepisów przy wydawaniu decyzji przez ZUS. Skutkuje to tym, że sądy bardzo niechętnie stosują ten przepis w swoich orzeczeniach.
O uchylenie wątpliwej decyzji ZUS często błędnie wnioskują pełnomocnicy
Zgodnie z przebiegiem procedury, sprawy dotyczące ubezpieczeń społecznych toczą się w trybie administracyjnym, przed organem rentowym. W przypadku wydania niekorzystnej decyzji, przysługuje od niej odwołanie do sądu. Ten ma zadanie orzec zgodność decyzji z przepisami oraz to, czy jest merytoryczna. Często pełnomocnicy stron w odwołaniu wnioskują o uchylenie decyzji, ale nie zdają sobie sprawy, że takie żądanie jest bezzasadne. Wskazanym wyżej przepis wymienia trzy rodzaje decyzji, które sąd może uchylić. Mogą to być decyzje, które nakładają zobowiązanie. Przykładem takiej decyzji, jest obowiązek zapłaty zaległych składek. Kolejnym rodzajem decyzji, którą sąd może uchylić jest decyzja określająca podstawę wymiaru składek. Błędem jest jednak zwrócenie się do sądu o uchylenie decyzji odmawiającej przyznania renty lub emerytury. Przez rażące naruszenie przepisów można rozumieć nieoznaczenie strony postępowania, albo brak określenia sposobu naliczania składek lub wymiaru świadczenia. Będzie zachodziło w sytuacji, gdy organ rentowy przekroczy normy prawne.
Uchylenie wątpliwej decyzji ZUS możliwe jest również, gdy sąd będzie orzekał w sprawach o świadczenie z tytułu ubezpieczenia społecznego, które zależne są od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS. Przykładem takiej decyzji jest świadczenie z tytułu niezdolności do pracy. W sytuacji, gdy po odwołaniu się przez stronę od decyzji ZUS przyznającej ją, nastąpiło pogorszenie się zdrowia strony, to sąd uchyli decyzję i przekaże ją do ponownego rozpatrzenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Dzieje się to dlatego, że sąd nie orzeka na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji.
