Zużyty olej kuchenny (UCO) to substancja, której prawidłowa utylizacja stanowi wyzwanie zarówno dla branży gastronomicznej, jak i dla wszystkich gospodarstw domowych. Zwykle spotykamy się z dwoma rozwiązaniami: ponownym smażeniem lub wylaniem do zlewu. Żadna z tych metod nie jest jednak bezpieczna ani dla środowiska, ani dla infrastruktury kanalizacyjnej. W wielu krajach UCO stanowi poważny problem ekologiczny, gdyż niewłaściwa jego obróbka prowadzi do zanieczyszczenia wód, gleby i powietrza. Na szczęście, w Polsce pojawiły się już innowacyjne rozwiązania, które pozwalają na skuteczniejszą i bardziej ekologiczną utylizację tego odpadu. Mowa o olejomatach.
Zużyty olej kuchenny to wbrew pozorom spory problem
UCO, czyli Used Cooking Oil (zużyty olej kuchenny), to produkt uboczny powstający podczas smażenia żywności. Zawiera on mieszankę tłuszczów, które zostały wykorzystane w różnych procesach gastronomicznych, nie tylko w branży spożywczej, ale także w prywatnych domach.
Po smażeniu, olej, który pierwotnie był użyty, traci swoje właściwości i staje się szkodliwy dla zdrowia, dlatego nie powinno się go ponownie wykorzystywać w swojej kuchni. Wylewanie go do kanalizacji również nie jest dobrym pomysłem, bo może prowadzić to do zapychania rur, a w dłuższym czasie do poważniejszych awarii systemu kanalizacyjnego. W obliczu tych wyzwań, konieczne staje się znalezienie odpowiedniej metody utylizacji UCO, by zminimalizować jego negatywny wpływ na środowisko i infrastrukturę.
Na całym świecie są różne sposoby radzenia sobie z UCO
W Chinach przez wiele lat nielegalnie oczyszczano UCO, a następnie sprzedawano go restauracjom do ponownego użycia. Według szacunków, nawet do 10% tłuszczu wykorzystywanego w branży gastronomicznej pochodziło z takich źródeł. W odpowiedzi na ten problem, chińskie władze wprowadziły restrykcje, które zmusiły restauracje do bardziej odpowiedzialnego zarządzania odpadami, a dziś większość zużytego oleju trafia do recyklingu. Z kolei w Londynie niewłaściwa utylizacja UCO doprowadziła do powstania tzw. „tłuszczowych gór”, czyli ogromnych zatorów w kanalizacji. Największy z nich, odkryty w 2017 roku, ważył 130 ton, a jego usunięcie kosztowało miliony funtów.
W coraz większej liczbie krajów UCO przetwarzane jest na biopaliwa. Zresztą Unia Europejska wspiera takie rozwiązania jako alternatywę dla jego niewłaściwej utylizacji. W Polsce zużyty olej kuchenny można, po przelaniu do małych pojemników, wrzucić do kontenerów na odpady zmieszane, chociaż niektóre punkty selektywnej zbiórki odpadów komunalnych także przyjmują UCO. Nowością, która zyskuje na popularności, są specjalne urządzenia – olejomaty umożliwiające oddanie zużytego oleju w punktach dostępnych w coraz większej liczbie miejsc.
Olejomaty podbijają Polskę
W Polsce rozpoczęła działalność Ogólnopolska Zbiórka Zużytego Oleju Spożywczego, której celem jest przetwarzanie odpadów UCO na biokomponenty wykorzystywane do produkcji biopaliw. Przetworzony olej znajduje również zastosowanie w piecach olejowych i w przemyśle chemicznym, m.in. do produkcji tworzyw syntetycznych.
Jednym z bardziej innowacyjnych rozwiązań w tym zakresie są olejomaty – urządzenia umożliwiające zbiórkę zużytego oleju kuchennego, które pojawiły się w wielu miastach i gminach w całej Polsce. Dzięki dedykowanej aplikacji mobilnej, mieszkańcy mogą łatwo znaleźć najbliższy punkt, dowiedzieć się o prawidłowej segregacji odpadów oraz zbierać punkty za oddany olej, które później wymieniają na nagrody. To zdecydowanie inicjatywa godna pochwały.
