Zdarza się, że za zakup czegoś droższego – np. samochodu czy mieszkania – klient chce zapłacić gotówką. Okazuje się, że w skrajnych wypadkach taki zakup za gotówkę może mieć nieprzyjemne konsekwencje, jeśli sąd stwierdzi, że środki pochodzą z nieujawnionego źródła przychodów.
Zakup za gotówkę może mieć nieprzyjemne konsekwencje
Podatnicy powinni być świadomi, że niekiedy zakup za gotówkę może mieć nieprzyjemne konsekwencje. Wystarczy, że sąd uzna, że środki pochodzą z nieujawnionych źródeł przychodów. Najlepiej świadczy o tym wyrok NSA.
Sprawę jednego z podatników opisuje prawo.pl. Podatnik kupił nieruchomość za gotówkę, którą zbierał poza rachunkiem bankowym. Organy skarbowe orzekły o ustaleniu podatnikowi zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodu i ustaliły zobowiązanie w wysokości 75 proc. podatku. Podatnik wniósł skargę, jednak WSA w Kielcach ją oddalił. Sąd wowoływał się przy tym na rozbieżności w zakresie ilości środków pieniężnych przechowywanych poza systemem bankowym, a także brak spójności i racjonalności postępowania. Chodziło o fakt, że podatnik gromadził pieniądze w gotówce w roku poprzedzającym zakup nieruchomości, ale bez określonego konkretnie celu i bez wyjaśnienia powodów takiego postępowania.
Co więcej – WSA stwierdził, że przechowywanie znacznych sum poza systemem bankowym (w sytuacji czynnego posługiwania się rachunkami bankowymi) jest niewiarygodne. Dodatkowo elementem racjonalnego gospodarowania pieniędzmi jest tworzenie warunków, które zabezpieczą przed realną stratą wartości środków na skutek inflacji. W domyśle takim środowiskiem jest właśnie rachunek bankowy. Podatnik, realizując nakaz wynikający z art. 25g ust. 1 ustawy o PIT powinien wykazać racjonalność postępowania i związek między wcześniejszym gromadzeniem środków a późniejszymi wydatkami. Dodatkowo to na podatniku ciąży obowiązek wykazania, że wydatki miały pokrycie w mieniu zgromadzonym wcześniej.
Tym samym podatnicy nie mogą do końca swobodnie gromadzić gotówki poza systemem bankowym, a następnie przeznaczać ją np. na zakup nieruchomości. Dla banku takie postępowanie może okazać się mało wiarygodne, zwłaszcza, jeśli podatnik na co dzień korzysta normalnie z rachunków bankowych.
Podatnik nie poddał się, a sprawa trafiła do NSA.
NSA jednak oddalił skargę podatnika
Okazało się jednak, że NSA wyrokiem z 21 lipca 2022 r. oddalił skargę podatnika i podtrzymał argumenty sądu niższej instancji. To istotna wiadomość dla podatników, którzy gromadzą gotówkę poza rachunkiem bankowym, planują duży zakup, a wartość zgromadzonych środków może nie do końca mieć odzwierciedlenie w osiąganych przychodach.
