Zmiana nazwiska dziecka po rozwodzie rodziców – jak wygląda to pod kątem prawnym? Czy dziecko może w tym zakresie w jakikolwiek sposób decydować samo o sobie? Na te pytania nie odpowiadają przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – a przynajmniej nie wprost.
Zmiana nazwiska dziecka po rozwodzie rodziców
Rozwiązanie małżeństwa poprzez rozwód jest niejako rozpadem rodziny. Nie wyłącza to (mówiąc ogólnie) praw i obowiązków rodziców, które ci mają wobec swoich dzieci. Dlatego też rozstrzygnięcia, które dotyczą dzieci, mają na celu w zasadzie tylko zabezpieczyć jego interesy (zasada dobra dziecka). Dziecko nie jest też – w teorii, bo w praktyce jest oczywiście inaczej – przedmiotem sporu w sprawie rozwodowej, dlatego walka o inne nazwisko dziecka, z powodu np. niechęci do współmałżonka, jest tutaj bezcelowa.
Artykuł 59 KRO mówi o nazwiskach po rozwodzie. Brzmi on jednak tak:
W ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może przez oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa.
Skutkiem rozwodu jest więc możliwość zmiany nazwiska, ale małżonka rozwiedzionego. Realizuje to cel postępowania rozwodowego. Nazwiska dzieci na podstawie powyższego przepisu zmienić jednak nie można. Warto przypomnieć, że nazwisko noszone przez dziecko tzw. małżeńskie określone jest w oświadczeniu, które składa się podczas zawierania małżeństwa.
Czy można zmienić nazwisko dziecka po rozwodzie?
Sam rozwód nie daje uprawnienia do zmiany nazwiska dziecka. Nie oznacza to, że nie można tego zrobić na innej podstawie. We wpisie, który dotyczy usunięcia drugiego imienia, wskazałem, w jaki sposób przebiega procedura. Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska może złożyć z ważnych powodów. Taki wniosek składa osoba, której ma on dotyczyć. W wypadku dzieci, taki wniosek składa przedstawiciel ustawowy – czyli rodzic.
Warto jednak pamiętać, że w sytuacji, gdy obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, taki wniosek składają oni razem. Jeżeli jeden z rodziców się nie zgadza, konieczne jest uzyskanie zgody sądu. Gdy dziecko ukończyło 13 lat, konieczne jest uzyskanie jego zgody na zmianę nazwiska.
Sam wniosek powinien być odpowiednio uzasadniony. Fakt rozwodu rodziców co do zasady nie pociąga za sobą interesu w tym, by dziecku stron zmieniać nazwisko. Pojawić się zatem muszą dodatkowe okoliczności, które powinno się dać wykazać. Na przykład związane z negatywnymi relacjami pomiędzy rodzicem a dzieckiem, determinującymi (w oparciu o szeroko pojęte dobro dziecka) konieczność „zerwania” swego rodzaju emocjonalnej więzi, która wynika z posiadania tego samego nazwiska.
Dziecko może zmienić nazwisko samodzielnie, gdy stanie się pełnoletnie. Sam znam kilka przykładów, gdy taka procedura skończyła się pomyślnie – a argumentacja sprowadzała się do opuszczenia dziecka przez rodzica w młodym wieku, braku kontaktu, niechęci utrzymywania jakichkolwiek więzi.
