ZUS ZSWA to formularz, który płatnicy składek są zobowiązani złożyć w celu zgłoszenia okresów pracy, w których ubezpieczony wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wymienionych w art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach i pomostowych. Mowa zatem m.in. o warunkach środowiska pracy determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które - mimo stosowania środków profilaktyki - stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające ich poziom możliwości ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Ponadto, zgodnie z ustawą, prace o szczególnym charakterze to natomiast prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się.

Płatnik, który zatrudnia pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych, musi przekazać do ZUS informacje dotyczące tych pracowników i umieszczone w ewidencji. Termin na złożenie zgłoszenia ZUS ZSWA za poprzedni rok kalendarzowy mija dzisiaj.

Jednocześnie są sytuacje, w których termin na złożenie zgłoszenia ZUS ZSWA jest inny. Ma to m.in. miejsce w przypadku, gdy pracownik złożył wniosek o przyznanie emerytury pomostowej lub wystąpił z takim wnioskiem przed przekazaniem zgłoszenia ZUS ZSWA za poprzedni rok kalendarzowy. W takiej sytuacji przedsiębiorca ma 7 dni na przekazanie zgłoszenia, licząc od dnia zgłoszenia wniosku przez pracownika. Oprócz tego inny termin obowiązuje również w sytuacji, gdy nastąpi upadłość lub likwidacja płatnika składek - wtedy zgłoszenie ZUS ZSWA należy złożyć najpóźniej w dniu przekazania dokumentu wyrejestrowania płatnika składek.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przygotował poradnik, w którym objaśnia krok po kroku, jak wypełnić formularz ZUS ZSWA. W formularzu przedsiębiorca musi podać m.in. swoje dane, dane identyfikacyjne osoby wykonującą pracę, dane o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz podpisać oświadczenie płatnika składek.