Zwolnienie lekarskie wydane z naruszeniem przepisów
Zgodnie z prawem, a konkretnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim, zwolnienie lekarskie musi spełniać określone wymogi formalne.
Część z tych wymogów to sprawy „kosmetyczne”, które nie powodują nieważności zwolnienia i są wynikiem roztargnienia lub gorszego dnia lekarza. Zwolnienie lekarskie, które jest wystawiane na druku e-ZLA, musi zawierać dane pacjenta (PESEL, imię i nazwisko), datę początku i końca niezdolności do pracy, kod literowy przyczyny niezdolności do pracy (od tej zasady istnieją jednak wyjątki, zalicza się do nich lit. B, czyli niezdolność do pracy spowodowana ciążą i D, czyli niezdolność będąca spowodowana gruźlicą), informację o tym, czy to zwolnienie „leżące”, czy tzw. chodzone, dane pracodawcy i także podpis elektroniczny lekarza. Nie wszystkie uchybienia w tym zakresie będą powodowały problemy. Kluczowe (zarówno dla pracodawców, jak i dla ZUS) są jednak daty, na które zwolnienie lekarskie zostało wystawione.
Co do zasady zwolnienie lekarskie może być wystawione na dowolny okres – w zależności od uznania lekarza. Można więc dostać L4 na jeden dzień, na tydzień, a nawet na kilka miesięcy. Oczywiście zbyt długie zwolnienie lekarskie nie leży w interesie chorego. Zasiłek chorobowy bowiem jest wypłacany przez czas trwania niezdolności do pracy, nie dłużej jednak niż 182 dni (lub 270 dni, jeżeli niezdolność do pracy jest spowodowana ciążą lub gruźlicą).
Kluczowy jednak nie jest czas trwania zwolnienia lekarskiego, a jego data początkowa. Zgodnie bowiem z przytoczonym wcześniej rozporządzeniem, zwolnienie lekarskie może być wystawione na okres od dnia, w którym przeprowadzono badanie, lub od dnia bezpośrednio następującego po dniu badania. Wyjątkiem od tej zasady są sytuacje, gdy bezpośrednio po dniu badania przypadają dni wolne od pracy, lub gdy badanie jest przeprowadzone w okresie wcześniej orzeczonej czasowej niezdolności do pracy (jednak nie później niż 4. dnia po badaniu).
L4 nie może zaczynać się za wcześnie ani zbyt późno
Krótko mówiąc, jeżeli pracownik nie przebywa akurat na zwolnieniu chorobowym i poszedł do lekarza w poniedziałek, a ten wystawił mu zwolnienie lekarskie od czwartku, podczas gdy wtorek i środa były normalnymi dniami roboczymi (a chory chciał na przykład dokończyć trwający urlop, czy pozałatwiać jeszcze kilka ważnych spraw), zwolnienie lekarskie zostało wystawione w sposób ewidentnie wadliwy.
Ponadto L4 nie może zaczynać się zbyt wcześnie. Zgodnie z prawem bowiem okres orzeczonej czasowej niezdolności do pracy może obejmować okres nie dłuższy niż 3 dni poprzedzające dzień, w którym przeprowadzono badanie, jeżeli jego wyniki wykazują, że ubezpieczony w tym okresie niewątpliwie był niezdolny do pracy. Wyjątkiem w tym zakresie jest zwolnienie od lekarza psychiatry, który może wystawić zwolnienie z datą wsteczną praktycznie bez ograniczeń.
Co, jeżeli zwolnienie lekarskie uchybia którejś z tych zasad? Pojawią się spore problemy, które mogą zaowocować podważeniem samego zwolnienia i finalnie niewypłaceniem zasiłku za ten okres.
Pracodawca ma obowiązek sprawdzać zwolnienie lekarskie pod kątem formalnym
Pracodawca nie ma możliwości odmówienia przyjęcia zwolnienia lekarskiego. Jeżeli jednak poweźmie wątpliwości co do jego prawidłowości (w tym ujawni błędy formalne takiego zwolnienia) powinien zgłosić to do ZUS. Co więcej, pracodawca (jako płatnik składek) jest zobowiązany do kontroli formalnej przedstawianych mu zwolnień lekarskich (zgodnie z § pkt 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich płatnik składek ma obowiązek zweryfikować, czy zwolnienie lekarskie zostało wydane zgodnie z przepisami w sprawie zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich ).
Płatnik składek nie może więc bezrefleksyjnie przyjmować zwolnień lekarskich. W razie podejrzenia, że zaświadczenie zostało wydane niezgodnie z przepisami, powinien wystąpić do terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wyjaśnienie tej sprawy i rozwianie wątpliwości - zwolnienie może zostać m.in. anulowane, jako niezgodne z wymogami formalnymi, a pracownikowi nie będzie przysługiwało za ten okres wynagrodzenie.
