Z obawy o swoją anonimowość nie każdy chciał zostać sygnalistą. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uruchomił portal do zgłaszania nieprawidłowości w szybki, łatwy i anonimowy sposób.
Sygnalista to osoba, która posiada informacje niepubliczne o naruszeniach prawa. Najczęściej jest zatrudniona u danego pracodawcy, w związku z tym ma wiedzę o nielegalnych praktykach, które u niego występują. Zgłasza nieuczciwe praktyki i zachowania w celu ogólnego dobra, a nie dla swojej korzyści. Dzięki temu możemy odróżnić taką osobę od donosiciela. Prezes UOKiK przyznał, że dzięki sygnalistom Urząd otrzymał do tej pory kilka tysięcy zgłoszeń. Mogliśmy poinformować o nieprawidłowościach za pomocą maila i telefonu. Teraz powstał specjalny portal, który ma to ułatwić.
Kim jest sygnalista według polskiego prawa?
Próbę zdefiniowania i przeniesienia pojęcia sygnalisty do polskiego prawa rząd podjął w projekcie ustawy o jawności życia publicznego. W art. 2 ust. 1 pkt 15 projektu, czytamy, że sygnalista to:
osoba fizyczna lub przedsiębiorca, których współpraca z wymiarem sprawiedliwości polegająca na zgłoszeniu informacji o możliwości popełnienia przestępstwa przez podmiot, z którym jest związana umową o pracę, stosunkiem służbowym lub innym stosunkiem umownym może niekorzystnie wpłynąć na jej sytuację życiową, zawodową, materialną i której prokurator przyznał status sygnalisty.
Niestety projekt został odłożony na sejmową półkę i na razie nie mamy żadnej informacji kiedy może wejść w życie.
Chcę zostać sygnalistą, co mogę zgłosić?
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów podał, że najbardziej zależy mu na informacjach o nielegalnych porumienieniach, np. między sprzedawcami lub między przedsiębiorcami. Zmowy mają wpływ na wzrost cen dla konsumentów i utrudniają swobodną działalność gospodarczą.
Niedozwolone porozumienia polegają na:
- ustaleniu cen,
- ustaleniu wielkości produkcji,
- podziale rynku:
- terytorialnym – np. poprzez ustalenie, że jeden przedsiębiorca będzie zaopatrywał klientów jedynie w północnej, a drugi w południowej części Polski,
- podmiotowym – wg. kryterium grup klientów, np. poprzez ustalenie że jeden przedsiębiorca będzie obsługiwał jedynie „dużych”, a drugi „małych” odbiorców usług,
- produktowym – np. poprzez przypisanie do poszczególnych uczestników porozumienia sprzedaży określonych produktów i zobowiązanie do rezygnacji ze sprzedaży produktów przypisanym innym uczestnikom – przykładem może być uzgodnienie, że jeden przedsiębiorca sprzedaje jedynie ziemniaki, a drugi buraki,
- innym podziale rynków zbytu lub zakupu,
- zmowach przetargowych.
Ponadto Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów chętnie będzie przyjmował zgłoszenia o nadużywaniu pozycji dominującej przez monopolistę.
Chcę zostać sygnalistą, czy pozostanę anonimowy?
Zgłoszenie nieprawidłowości przez formularz jest proste, bezpieczne i całkowicie anonimowe. Połączenie między sygnalistą, a stroną jest szyfrowane. Musimy się upewnić, że połączenie jest bezpieczne – w tym celu sprawdzamy, czy na pasku przeglądarki pojawiła się ikonka kłódki. Do samego zgłoszenia Urząd proponuje korzystanie z własnego komputera. Nie musimy podawać swoich danych takich jak: imię, nazwisko, stanowisko w firmie. Do zgłoszenia możemy dodać załączniki – po wysłaniu metadane zostaną automatycznie usunięte. Po zakończeniu składania wniosku otrzymamy unikatowy login i hasło do skrzynki sygnalisty. Dzięki nim będziemy mogli powtórnie zalogować się do systemu i w razie potrzeby kontynuować komunikację z urzędem. Poznanie tożsamości zgłaszającego nie będzie możliwe. Do powiadomień dostęp będzie miała tylko ograniczona liczba pracowników Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
