Przypomnijmy: kryzys z 2008 roku wziął się z nadmiaru łatwego pieniądza i zuchwałości banków. Kredyty hipoteczne rozdawano ludziom, którzy nie mieli najmniejszych szans ich spłacić. Zaciągali zobowiązania na setki tysięcy dolarów, choć bywało, że nie mieli stałej pracy, a banki nie pytały o nic.
Powstał rynek tzw. subprime mortgages, czyli pożyczek dla najbardziej ryzykownych klientów. Z tych kredytów budowano następnie skomplikowane instrumenty finansowe, sprzedawane jako „bezpieczne” inwestycje na całym świecie.
Kiedy ceny domów zaczęły spadać, wszystko runęło jak domek z kart
Miliony ludzi nie były w stanie spłacać kredytów, instytucje finansowe straciły płynność, a upadek Lehman Brothers stał się symbolem krachu. To nie była tylko historia Wall Street – to była tragedia zwykłych ludzi, którzy tracili domy, pracę i oszczędności życia.
Sprawdź polecane oferty
RRSO 20,77%
Dlaczego więc dzisiaj w Google znów tak często pojawia się hasło „help with mortgage”? Powody są inne, ale mechanizm przypomina tamten sprzed lat. Fed, walcząc z inflacją, podniósł stopy procentowe na poziomy niewidziane od dwóch dekad. Raty kredytów hipotecznych urosły do absurdalnych wysokości. Do tego dochodzi inflacja – rachunki za energię, jedzenie i ubezpieczenia sprawiają, że rodzinne budżety pękają w szwach. A ceny nieruchomości, w odróżnieniu od 2008 roku, wcale nie spadły. Domy wciąż kosztują fortunę, więc sprzedaż i pozbycie się kredytu to często pułapka bez wyjścia.
Czy grozi nam powtórka z 2008 roku? To zależy
Świat finansów wyciągnął wtedy kilka lekcji. Banki dziś są bardziej restrykcyjne przy udzielaniu kredytów, a system nadzoru mocniej patrzy im na ręce. Zniknęła masowa produkcja toksycznych „papierów wartościowych” opartych na niespłacalnych pożyczkach. Ale nie można udawać, że problemu nie ma. Jeżeli setki tysięcy Amerykanów faktycznie mają kłopot z obsługą rat, to wcześniej czy później odbije się to na bankach i całej gospodarce.
Najciekawsze w tym wszystkim jest to, że nie dowiadujemy się o kryzysie z raportów agencji ratingowych czy wystąpień prezesa Fed. Pierwszy alarm podnosi... Google. Ludzie nie idą do doradcy, tylko wpisują w wyszukiwarkę „pomoc w spłacie kredytu”. Takie dane stają się nowym barometrem kondycji gospodarki – i to barometrem, który reaguje szybciej niż instytucje.
Historia uczy, że kryzysy nie wybuchają nagle na giełdzie. Zaczynają się w domach zwykłych ludzi, którzy nagle nie mają z czego zapłacić raty. W 2008 roku zlekceważono sygnały ostrzegawcze i świat zapłacił za to najcięższą recesją od Wielkiego Kryzysu.
