Bilans zdrowia – nie tylko dla dzieci
Od maja 2025 roku każdy dorosły Polak może bezpłatnie sprawdzić stan swojego zdrowia w przychodni POZ. Ministerstwo Zdrowia uruchomiło program Moje Zdrowie, który zastępuje znany wcześniej program Profilaktyka 40 PLUS. Tym razem badania obejmą znacznie szerszą grupę — już od 20. roku życia.
Bilans jest bezpłatny — finansowany przez NFZ. Jego założenie jest proste: każda dorosła osoba może skorzystać z darmowego przeglądu zdrowia w ramach swojego lekarza rodzinnego. W praktyce to coś w rodzaju „przeglądu technicznego” dla człowieka — ma pomóc wykryć choroby, zanim pojawią się objawy.
Kto może skorzystać?
Z programu mogą skorzystać osoby, które ukończyły 20. rok życia (wcześniej bowiem pacjent jest cyklicznie badany w ramach bilansu zdrowia dziecka, do ukończenia 19. roku życia każdy powinien przejść około 11 takich badań). Oczywiście badań nie można wykonywać zbyt często – osoby w przedziale wiekowym od 20 do 49 lat mogą wykonać bilans zdrowia raz na 5 lat, zaś osoby w wieku od 50 lat mogą wykonać go bezpłatnie raz na trzy lata.
Nie trzeba żadnych skierowań ani zaproszeń. Wystarczy być zapisanym do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) i wypełnić krótką ankietę zdrowotną — online przez Internetowe Konto Pacjenta lub w przychodni. Program nie obejmuje jedynie osób, które niedawno korzystały z programu Profilaktyka 40 PLUS — one mogą przystąpić dopiero po 12 miesiącach od ostatnich badań.
Jak skorzystać z programu?
Aby skorzystać z programu, trzeba być zapisanym do lekarza POZ — wskazane jest, by pacjent miał deklarację wyboru lekarza/pielęgniarki POZ, gdyż w przeciwnym razie będzie problem z przesłaniem wyników ankiety do odpowiedniej placówki. Po wypełnianiu ankiety bowiem ma 30 dni na dokonanie analizy odpowiedzi (pod kątem potencjalnych ryzyk) i kontakt z pacjentem.
W przypadku, gdy lekarz uzna to za stosowne, może zlecić dodatkowe badania, ukierunkowane już na konkretny problem zdrowotnym. Po wykonaniu badań odbywa się wizyta podsumowująca. W razie potrzeby zostanie wdrożone odpowiednie leczenie.
Co lekarz będzie chciał wiedzieć?
Aby prawidłowo przeprowadzić bilans zdrowia osoby dorosłej, lekarz będzie musiał zebrać sporo danych. W ankiecie osobowej pojawią się pytania dotyczące stylu życia (w tym stosowania używek), nawyków, ogólnego samopoczucia, a także chorobach w rodzinie. To ostatnie pytanie pozwoli określić genetyczne ryzyka rozwoju określonych chorób.
Po zapoznaniu się z ankietą lekarz zleci określone badania – m.in. morfologia, glukoza, lipidogram, kreatynina, TSH. W razie potrzeby lekarz może zlecić badania rozszerzone, np. próby wątrobowe, PSA czy anty-HCV (to przykładowy katalog badań, w praktyce decyduje o tym lekarz, w zależności od potrzeb). Lekarz również dokona stosownych pomiarów ciała – sprawdzi m.in. wzrost i wagę, co pozwoli odpowiedzieć na pytanie, czy pacjent nie zmaga się z nadwagą (która również uznawana jest za chorobę).
Co bilans zdrowia dla dorosłych ma zmienić?
Celem programu jest wczesne wykrywanie chorób cywilizacyjnych – nadciśnienia, cukrzycy, zaburzeń tarczycy, chorób nerek, a także nowotworów. Dzięki regularnym badaniom można wykryć zagrożenia, zanim pojawią się objawy. Dla wielu osób to pierwsza okazja od lat, by zrobić kompleksowe badania bez ponoszenia kosztów. Jak podkreśla Rzecznik Praw Pacjenta:
Każdy z nas ma wpływ na swoje zdrowie poprzez codzienne wybory i nawyki. Dlatego warto regularnie korzystać z dostępnych programów profilaktycznych, konsultować się z lekarzami oraz dbać o zdrowy styl życia, aby cieszyć się dobrym samopoczuciem przez długie lata. Profilaktyka to klucz do zdrowia.
