Rok 2024 był najgorszym rokiem dla firm od dekady
Jak wynika z raportu PIE, rok 2024 okazał się najsłabszym rokiem dla polskich firm od 2014 roku. Przede wszystkim przychody średnich i dużych przedsiębiorstw niefinansowych spadły rok do roku o 3 proc., przy jednoczesnym obniżeniu się kosztów o jedynie 1,8 proc. To spowodowało natomiast, że rentowność firm w 2024 roku spadła do 3,4 proc. podczas gdy jeszcze w 2023 roku wynosiła 4,3 proc., a w latach 2021-2022 osiągała poziom przekraczający 5 proc.
Wskutek niskiej rentowności firmy ograniczyły więc skalę inwestycji, a ich rozwój uległ spowolnieniu. Przełożyło się to także na spadek zysku (łącznie o 15 proc.) i poskutkowało tym, że w roku 2024 odnotowało go tylko 77,2 proc. przedsiębiorstw, podczas gdy jeszcze w 2023 roku było to 80,8 proc. firm. W ubiegłym roku zatem niemal co czwarta firma poniosła stratę netto i jak podkreślają autorzy raportu, tak złego wyniku nie było od 2014 roku.
Na spadek rentowności wpłynęło szereg czynników
Z danych przedstawionych w raporcie wynika, że rentowność polskich firm po chwilowym odbiciu po pandemii Covid-19 zaczęła gwałtownie spadać po wybuchu wojnie na Ukrainie w 2022 roku. Wpłynęło na to też wiele czynników, między innymi:
- wysoka inflacja,
- wzrost stóp procentowych wpływających na wzrost kosztów kredytów,
- wysokie ceny energii i materiałów,
- spadek dynamiki popytu krajowego i zagranicznego,
- podwyżki płacy minimalnej i stawek godzinowych (wysoka presja płacowa).
Autorzy raportu w szczególności zwrócili uwagę na wysoką kosztochłonność działalności. W samym 2024 r. wskaźnik poziomu kosztów wzrósł bowiem do 95,7 proc. i tym samym wrócił do poziomu z 2020 roku. Jednocześnie przy słabym popycie przedsiębiorstwa miały ograniczone możliwości przerzucenia takich kosztów na ceny swoich produktów i usług, co z kolei przełożyło się na spadek marż, a zatem i rentowności.
Wysoką rentowność utrzymały tylko wybrane branże
Raport Polskiego Instytutu Ekonomicznego prezentuje również dane na temat rentowności firm w ujęciu branżowym. Okazuje się, że największe obniżenie rentowności odnotowały przedsiębiorstwa zajmujące się przetwórstwem przemysłowym, handlem, budownictwem, transportem i gospodarką magazynową. Chodzi więc o branże kapitałochłonne i pracochłonne, które w szczególny sposób odczuły spadek marż i rotacji aktywów, a także wzrost kosztów pracy.
Znacznie lepsze wyniki osiągnęły natomiast firmy z branży usługowej opartej na wiedzy i zajmujące się przede wszystkim informacją i komunikacją. Ponad 80 proc. z nich w 2024 roku odnotowała bowiem zysk i jednocześnie jeden z najniższych poziomów kosztów, bo około 90 proc. Dość dobrą rentowność w 2024 roku zachowały także firmy działające w pozostałej branży usługowej oraz w sektorze zakwaterowania i gastronomii.
Powyższe dane pochodzą z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Rentowność polskich przedsiębiorstw w latach 2020-2024 – porównania sektorowe”, opublikowanego w dniu 3 października 2025 roku.
