Wiele osób zastanawia się, co to jest wywłaszczenie i jakie przysługuje odszkodowanie w wyniku takiego działania.
W ciągu kilku ostatnich lat sporo działo się w naszym kraju. Niektórzy nie zauważają zmian, ale nie można powiedzieć, że przykładowo, nie pojawiły się nam nowe drogi, autostrady, nie rozbudowano i poszerzono wielu ulic, nie wybudowano nowych biurowców, czy też osiedli. W wielu przypadkach takie inwestycje nie byłyby możliwe bez wywłaszczenia. Wiele osób zastanawia się, co to jest wywłaszczenie i akie w jego konsekwencji przysługuje odszkodowanie.
Wywłaszczenie to ograniczenie praw do rozporządzania i użytkowania daną nieruchomością. Może to się stać, nawet jeśli właściciel ma wieczyste prawo do użytkowania domu, zabudowań czy ziemi. Skrajną formą wywłaszczenia jest całkowite odebranie tych praw, czyli zajęcie nieruchomości. Wywłaszczenia może dokonać starosta w wyniku decyzji administracyjnej. Wywłaszczenia dokonuje się zawsze na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, czyli gminy, powiatu, województwa lub na rzecz Skarbu Państwa.
Wywłaszczenie może zostać dokonane legalnie tylko w przypadku konieczności realizacji ważnego celu publicznego. Takim celem może być budowa drogi publicznej, wodnej, linii kolejowej, lotniska, urządzeń do zaopatrzenia ludności w wodę, energię elektryczną lub odprowadzenia ścieków.
Może to być także konieczność budowy pomieszczeń dla urzędów, sądów, prokuratur, szkół, obiektów ochrony zdrowia, domów opieki społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych, obiektów sportowych. Mogą to być też miejsca pamięci narodowej, a także ochrona zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt.
Wywłaszczenie w każdym z wcześniej wymienionych przypadków możliwe jest tylko wtedy, gdy nie ma innej możliwości zrealizowania tychże celów. Zanim zostanie dokonane wywłaszczenie, jednostka samorządu terytorialnego musi spróbować nabyć daną nieruchomość poprzez umowę. Dopiero gdy żadne negocjacje nie dadzą pożądanego skutku, może ona wszcząć procedurę wywłaszczenia.
Każdy, kogo dotyczy wywłaszczenie, ma prawo do wyrównania jego strat. Zwykle jest to kwota pieniężna, zależna od wyceny dokonanej przez biegłego rzeczoznawcę z uwzględnieniem rynkowej wartości nieruchomości. Dodatkowo oceniane jest jej położenie, przeznaczenie, stan i rodzaj. Wszelkich wycen dokonuje się zgodnie z datą wydania decyzji o wywłaszczeniu.
Bywają sytuacje, w których wycena nieruchomości nie może być dokonana i w takim przypadku określana jest jej wartość odtworzeniowa. Bierze się wtedy pod uwagę wartość gruntu, a także innych składowych danej nieruchomości. Dodatkowo szacuje się wartość urządzeń technicznych, będących częścią nieruchomości. W ich przypadku także ocenia się rodzaj oraz stopień zużycia.
W przypadku zalesienia szacowana jest wartość drewna lub zalesienia danego terenu i pielęgnacji tegoż, od czasu sadzenia do wywłaszczenia. W przypadku zadrzewienia użytkowego (sady i inne plantacje) obliczane są koszty utworzenia plantacji i jej pielęgnacji do czasu pierwszych zbiorów, a także utratę zysków związanych ze zbiorami. Podobnie jest w przypadku zasiewów i upraw jednorocznych. Plony szacuje się zgodnie z cenami rynkowymi dotyczącymi danego rodzaju plonu.
Jako rekompensata, może zostać przyznana inna nieruchomość, o zbliżonej wartości i użyteczności. Jeśli wartość nieruchomości zastępczej odbiega na niekorzyść od wartości wywłaszczanego terenu lub budynków, to poszkodowana osoba może liczyć na stosowną dopłatę.
Od decyzji starosty dotyczącej wywłaszczenia, osoba, której ona dotyczy może się odwołać do Wojewódzkiego sądu Administracyjnego. Odwołanie może dotyczyć procedury wywłaszczenia, wysokości odszkodowania i sposobu wyceny dokonanej przez biegłego lub rodzaju gruntu i budynków zastępczych, które zostały przyznane w zamian za wywłaszczane obiekty.
Masz problemy lub wątpliwości związane z wywłaszczeniem, działaniem jednostek samorządu terytorialnego lub wycenami biegłych i chciał(a)byś uzyskać poradę prawnika? Z redakcją Bezprawnik.pl współpracuje zespół prawników specjalizujących się w poszczególnych dziedzinach, który solidnie, szybko i tanio pomoże rozwiązać Twój problem. Opisz go pod adresem e-mailowym kontakt@bezprawnik.pl, a otrzymasz bezpłatną wycenę rozwiązania sprawy.
Zdjęcie z serwisu shutterstock.com
