Prawo do urlopu gwarantuje nam Konstytucja. Zgodnie z treścią art. 66 ust. 2 Konstytucji RP pracownik ma prawo do corocznych płatnych urlopów. Urlop został także wskazany w przepisach prawa pracy. W art. 14 Kodeksu pracy ustawodawca zapewnił, że - pracownik ma prawo do wypoczynku, który zapewniają przepisy o urlopach wypoczynkowych.
Tym samym, wiemy iż każdemu pracownikowi, w każdym roku pracy przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Jednocześnie, obowiązkiem pracodawcy jest udzielenie urlopu w roku, w którym pracownik nabył do niego prawo. Prawo do urlopu jest także prawem osobistym i niezbywalnym. Co oznacza, iż żaden pracownik nie może się go zrzec. Nie jest możliwe również przeniesienie tego prawa na inną osobę. Ponadto, pracodawca udziela urlopu w naturze. Oznacza to, że wypłata ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop jest możliwa tylko w sytuacjach przewidzianych w przepisach prawa pracy.
Przepisy prawa pracy przewidują dwa podstawowe wymiary urlopu wypoczynkowego:
Sprawdź polecane oferty
RRSO 21,36%
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
- 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Jednocześnie, warto pamiętać, że wymiar urlopu wypoczynkowego nie zależy wyłącznie od okresu zatrudnienia pracownika. Pamiętajmy, że w jego zakres wlicza się także okres, w którym pracownik zdobywał wykształcenie. Przepisy szczególne uprawniają określone grupy pracowników do możliwości skorzystania z wyższego wymiaru urlopu wypoczynkowego niż przewidują przepisy prawa pracy. Uprzywilejowane grupy pracowników to:
- Kombatanci – pozostającym w zatrudnieniu, zwiększa się przysługujący im urlop wypoczynkowy o 10 dni roboczych. Zwiększenie to nie przysługuje, jeżeli osoby te korzystają z urlopu o wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych w ciągu roku.
- Inwalidzi wojenni – pozostającym w zatrudnieniu zwiększa się przysługujący urlop wypoczynkowy o 10 dni roboczych. Zwiększenie to nie przysługuje jednak inwalidzie korzystającemu z urlopu w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych w ciągu roku.
- Pracownicy socjalni – pracownikom socjalnym zatrudnionym w ośrodku pomocy społecznej, centrum usług społecznych lub w powiatowym centrum pomocy rodzinie, do których obowiązków należy praca socjalna lub przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych, jeżeli przepracował nieprzerwanie i faktycznie co najmniej 3 lata, przysługuje raz na 2 lata dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych.
- Sędziowie – sędziemu przysługuje corocznie urlop dodatkowy w wymiarze sześciu dni roboczych po dziesięciu latach pracy oraz 12 dni roboczych po 15 latach pracy.
- Prokuratorzy – prokuratorowi przysługuje corocznie dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 6 dni roboczych po 10 latach pracy oraz 12 dni roboczych po 15 latach pracy.
- Nakładcy – wykonawcy uzyskującemu z tytułu pracy nakładczej wynagrodzenie w wysokości co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Wykonawcy będącemu inwalidą I lub II grupy przysługuje płatny urlop dodatkowy w wymiarze 10 dni roboczych w każdym roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego wykonawca nabywa po przepracowaniu jednego roku od zaliczenia do I lub drugiej grupy inwalidów.
- Niepełnosprawni – osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności. Dodatkowy urlop nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów.
Inspektorzy pracy - to nowa grupa z dodatkowym urlopem wypoczynkowym od 2022 roku
Od 2022 roku do grona grup, którym przysługiwać będzie dodatkowy urlop wypoczynkowy dołączają inspektorzy pracy. Dotyczy to pracowników, którzy posiadają co najmniej 10 letni staż pracy na stanowiskach związanych z wykonywaniem tych czynności prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego przez okres nie krótszy niż 10 lat będzie przysługiwał dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 6 dni roboczych, a po 20 latach pracy w wymiarze 12 dni roboczych.
