Osoby kupujące mieszkanie zazwyczaj dość dokładnie sprawdzają księgę wieczystą pod kątem ewentualnych obciążeń - nie tylko hipoteką, ale również np. służebnością. Warto jednak sprawdzić coś jeszcze - czyli formę właśności mieszkania. Należy bowiem wiedzieć, że nieruchomość sprzedać można nie tylko, gdy właściciel ma pełne prawo własności, ale również - gdy ma spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Jest to ograniczone prawo rzeczowe, co oznacza, że właściciel (i potencjalny nabywca) nie ma takiej samej swobody w dysponowaniu nieruchomością jak w przypadku prawa odrębnej własności. Faktycznym właścicielem mieszkania pozostaje bowiem spółdzielnia.

Czy w takiej sytuacji możliwe jest zatem dziedziczenie mieszkania spółdzielczego własnościowego (a raczej: spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu)? Okazuje się, że tak - chociaż warto pamiętać o kilku kwestiach. Dodatkowo należy odróżnić spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu od prawa spółdzielczego lokatorskiego - ponieważ ono dziedziczeniu już nie podlega.

Jak jednak wygląda samo dziedziczenie? Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu po prostu przechodzi na spadkobierców. Może zachodzić albo dziedziczenie ustawowe, albo - testamentowe, jeśli spadkodawca wskazał spadkobiercę jeszcze za życia. Zasadniczo jeśli chodzi o samo dziedziczenie, nie różni się ono praktycznie od tego, gdy przejściu na spadkobierców podlega odrębna własność.

Po pierwsze - w przeciwieństwie do osoby, która ma mieszkanie na własność - osoba ze spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu nie ma udziału w gruncie, na którym stoi mieszkanie oraz w częściach wspólnych budynku. To jednak nie to sprawia, że spółdzielcze prawo własnościowe do lokalu bywa czasami problematyczne. Przede wszystkim właściciel takiego mieszkania - czy mu się to podoba, czy nie - musi mieć zgodę spółdzielni na pewne działania. Dobrym przykładem jest np. zmiana użytkowania lokalu - z mieszkalnego na taki, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza. Oprócz tego właściciel takiej nieruchomości musi np. płacić fundusz remontowy itd.

Dobra wiadomość jest natomiast taka, że po kupnie lub odziedziczeniu takiej nieruchomości z ograniczonym prawem rzeczowym możliwy jest wykup mieszkania. Co więcej - spółdzielnia mieszkaniowa nie ma możliwości odmówienia takiego wykupu. Koszt wykupienia nieruchomości na własność może być jednak różny.