Drugiego maja obchodzimy Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. Z tej okazji niemal na każdym kroku można natknąć się na wywieszone flagi i barwy narodowe, które dumnie łopoczą na wietrze. Jakie zasady obowiązują przy wywieszaniu flagi państwowej? Czym różni się flaga od barw narodowych? Jak godnie zniszczyć flagę?
Święto flagi po raz pierwszy obchodziliśmy dokładnie 15 lat temu, już jako pełnoprawni członkowie Unii Europejskiej. To dość młode święto, ale nie da się ukryć, że od kilku lat zauważalnie wzrasta świadomość jego istnienia. Z tej okazji na każdym kroku można natknąć się na wywieszone biało-czerwone flagi. Wybór 2 maja na to święto nie był przypadkowy, ponieważ jest to dzień wypadający pomiędzy dwoma innymi ważnymi świętami. To dodatkowo miało podkreślić jego patriotyczny charakter. Na punkcie naszej flagi nie mamy może aż takiego bzika, jak na przykład Amerykanie, niemniej jednak warto propagować zasady obchodzenia się z tym symbolem. Chociażby po to, abyśmy już nigdy nie byli świadkami takiej sytuacji.
Flaga Polski
Tym, co jest flagą Polski, określa ustawa o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych. Zgodnie z art. 6 tej ustawy jest to prostokątny płat tkaniny w barwach narodowych. Z kolei nasze barwy narodowe to oczywiście kolor biały i czerwony, co również jest uregulowane w niniejszej ustawie.
1. Flagą państwową Rzeczypospolitej Polskiej jest prostokątny płat tkaniny o barwach Rzeczypospolitej Polskiej, umieszczony na maszcie.
2. Flagą państwową Rzeczypospolitej Polskiej jest także flaga określona w ust. 1, z umieszczonym pośrodku białego pasa godłem Rzeczypospolitej Polskiej.
Warto pamiętać, że ustawa określa wyłącznie to, czym jest flaga Polski. Natomiast zasady obchodzenia się z nią nie wynikają z żadnej ustawy, a ze zwyczajów protokołu dyplomatycznego. Prawo stanowi jedynie, że flagę (jak i wszystkie inne symbole narodowe) należy traktować z należnym jej szacunkiem. Jest to dodatkowo podkreślone przepisem kodeksu karnego, który stanowi, że znieważenie flagi jest zagrożone karą pozbawienia wolności do jednego roku.
§ 1. Kto publicznie znieważa, niszczy, uszkadza lub usuwa godło, sztandar, chorągiew, banderę, flagę lub inny znak państwowy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Flaga państwowa a barwy narodowe
Warto zauważyć, że jest różnica pomiędzy flagą państwową a barwami narodowymi. Różnica wydaje się drobna i być może mało istotna, ale kluczowa dla całej dyskusji na temat flagi. Flaga od barw narodowych różni się tym, że ma określone proporcje. Polskie prawo określa proporcje naszej flagi jako 5:8. Barwy narodowe tego „wymogu” nie mają, a jedyne, o czym trzeba pamiętać to, aby szerokość pola białego i czerwonego była taka sama. Ustawa przewiduje dwa warianty flagi państwowej. Wersja podstawowa, wszystkim nam doskonale znana. Drugim jest flaga państwowa z godłem, której zgodnie z protokołem używać powinny polskie przedstawicielstwa i misje zagraniczne, statki morskie, kapitanaty i bosmanaty portów, lotniska i lądowiska cywilne oraz cywilne samoloty podczas lotów za granicą.
Flaga jest symbolem suwerenności danego państwa, a zatem należy ją traktować z odpowiednim szacunkiem. Dlatego flagi wywieszone publicznie muszą przede wszystkim być czyste i mieć czytelne barwy. Flagi mogą pozostawać na maszcie od świtu do zmierzchu lub być odpowiednio oświetlone w nocy. W dni deszczowe i bardzo silnym wietrze nie powinno się flagi wieszać, a w przypadku burzy lub śnieżycy flagę należy natychmiast opuścić z masztu. Z oczywistych względów flaga nigdy nie powinna dotknąć podłogi, ziemi, bruku lub wody. Tak samo żadna flaga nie być użyta jako nakrycie stołu lub opakowanie przedmiotu (nieważne jak patriotycznym symbolem by nie był).
Na terenie Polski nasza biało-czerwona flaga ma absolutne pierwszeństwo przed wszystkimi innymi. To oznacza, że flagę Polski podnosi się na maszt jako pierwszą i opuszcza jako ostatnią. Protokół dyplomatyczny określa również ścisłą hierarchię eksponowania flag w przestrzeni publicznej.
Flaga Polski – jak poprawnie zawiesić flagę?
Warto również pamiętać, że flagi nie można w żaden sposób ozdabiać dodatkowymi symbolami lub napisami. Co prawda stało się to pewnego rodzaju symbolem, zwłaszcza podczas mniej formalnych uroczystości (na przykład imprez sportowych). Protokół dyplomatyczny zaleca, aby flagi „kibiców” nie były flagami, a barwami narodowymi, czyli miały inne proporcje niż 5:8. Nie „zanieczyszcza” się w ten sposób flagi. Dociekliwi mogą zadać sobie pytanie – jak zatem zniszczyć z szacunkiem zużytą flagę? Protokół dyplomatyczny i na to ma odpowiedź. Sposoby zniszczenia flagi są dwa. Pierwszym jest jej niepubliczne spalenie. Innym sposobem jest zniszczenie flagi przez rozdzielenie barw.
Każdy z nas ma prawo wywiesić flagę na swoim balkonie, w oknie lub na domu. W takich przypadkach najczęściej używa się flagi na drewnianym drzewcu. Zgodnie z zasadami, szerokość takiej flagi nie może być mniejsza niż 1/3 długości drzewca lub większa niż 1/2 jego długości. Na budynku flaga powinna być wywieszona nad wejściem lub obok wejścia, na wysokości górnej framugi drzwi. Drzewce powinny być umieszczone w uchwycie pod kątem 45 stopni do ściany budynku. Można je umieścić także poziomo na balkonie lub w oknie.
