Wybory parlamentarne 2019 odbędą się w niedzielę 13 października. Domyślnie każdy z nas jest dopisany do spisu wyborców w miejscu swojego zameldowania. To właśnie tam należy udać się do lokalu wyborczego, aby postawić krzyżyk przy naszym kandydacie. Czy mimo tego głosowanie poza miejscem zamieszkania jest możliwe?
Wbrew obiegowej opinii w Polsce wciąż obowiązuje obowiązek meldunkowy. Z różnych przyczyn obowiązek ten przybrał karykaturalną formę i od lat zapowiada się jego zniesienie. Niestety, czy to nam się podoba, czy nie, obowiązek meldunkowy wciąż w naszym prawie funkcjonuje. To oznacza, że wiele spraw urzędowych w pierwszej kolejności należy załatwiać w urzędzie miasta bądź gminy, na której terenie jesteśmy zameldowani. Przykładem jednej z takich spraw jest głosowanie w wyborach parlamentarnych. Prawo prawem, a rzeczywistość rządzi się nieraz swoimi prawami i istnieje ogromna ludzi, która w miejscu swojego zameldowania nie mieszka od wielu lat. Czy głosowanie poza miejscem zamieszkania jest w ich przypadku możliwe?
Głosowanie poza miejscem zamieszkania
Prawo przewiduje trzy możliwości na oddanie głosu w miejscu, które nie jest miejscem naszego zameldowania. Dzięki temu można podjąć kroki w zależności od naszej aktualnej sytuacji życiowej. Wszystkie jednak wymagają załatwienia określonych formalności. Nie można po prostu w dniu wyborów udać się do dowolnej komisji wyborczej i tam zagłosować. Można sobie wyobrazić sytuację, w której grupa osób tego dnia rozpoczęłaby swoiste tournée po lokalach wyborczych i w ten sposób zniekształciła obraz wyborów. Dlatego jednym z zadań gminnych urzędników jest prowadzenie rejestru wyborców na swoim terenie.
Głosowanie poza miejscem zamieszkania – wpis do rejestru wyborców
Pierwszym sposobem na głosowanie poza miejscem zameldowania jest wpisanie się do rejestru wyborców na terenie gminy, w której aktualnie znajduje się nasze miejsce zamieszkania, ale nie jesteśmy tam zameldowani. Rejestr wyborców obejmuje z zasady osoby zamieszkałe na terenie danej gminy, którym przysługuje czynne prawo wyborcze. Właśnie dlatego osoby zamieszkałe, ale bez zameldowania na terenie danej gminy mogą się do tego rejestru dopisać. Decyzję w tym przedmiocie podejmuje wójt danej gminy. Do wniosku należy dołączyć dokumenty, które potwierdzają fakt zamieszkania na terenie gminy. Jako przykład może posłużyć umowa najmu mieszkania czy cokolwiek innego, co ułatwi wójtowi podjęcie decyzji. Chodzi o wykazanie, że w danym miejscu mieszkamy z zamiarem stałego pobytu, a nie przyjechaliśmy na wakacje. Wójt wydaje decyzję o wpisie do rejestru w terminie 3 dni. Nie warto więc odkładać tego na ostatni dzień przed wyborami.
Warto pamiętać o tym, że do rejestru zostaniemy wpisani na stałe, a więc także na wszystkie przyszłe wybory. Za kilka lat warto pamiętać, że w przeszłości dopisaliśmy się do listy wyborców na drugim końcu Polski.
Głosowanie poza miejscem zamieszkania – dopisanie się do spisu wyborców
Dopisanie się do spisu wyborców to rozwiązanie podobne do trwałego wpisu do rejestru wyborców. Jest ono przeznaczone dla osób, które czasowo mieszkają na terenie innej gminy i chcą głosować w miejscowości, w której będą czasowo przebywać w dniu wyborów. W tym celu należy, podobnie jak w poprzednim przypadku, złożyć wniosek do urzędu gminy, w której chcemy głosować. Wniosek trzeba uzasadnić, ale nie wymaga on tak rygorystycznego udowodnienia, jak w przypadku wpisu do rejestru wyborców. Warto jednak załączyć do niego dokumenty, które będą stanowić potwierdzenie twierdzeń z wniosku. Może to być zaświadczenie z uczelni czy delegacja od pracodawcy. Wójt wydaje decyzję w terminie 3 dni od złożenia wniosku.
Dopisanie się do spisu wyborców jest ważne tylko do najbliższych wyborów.
Głosowanie poza miejscem zamieszkania – zaświadczenie o prawie do głosowania
Zdecydowanie najprostszy sposób na głosowanie poza miejscem zamieszkania. Wymaga jedynie wizyty w urzędzie gminy swojego miejsca zameldowania (lub w której ujęty jest w rejestrze wyborców). Wyborca zostanie wykreślony ze spisu wyborców danej gminy. W zamian otrzyma zaświadczenie, które poskutkuje dopisaniem do spisu wyborców wybranej przez siebie gminy. W praktyce oznacza to, że mając takie zaświadczenie, można głosować w dowolnej komisji na terenie całego kraju, a także za granicą (a nawet na statku morskim). Bardzo ważne jest jednak to, aby zaświadczenia o prawie do głosowania nie zgubić. Bez tego dokumentu nie można będzie wziąć udziału w głosowaniu. Nawet w miejscu naszego zameldowania, ponieważ wydanie zaświadczenia wiąże się z wykreśleniem ze spisu wyborców.
Wszystkie wnioski dotyczące załatwienia formalności z głosowaniem poza miejscem zamieszkania można złożyć elektronicznie za pośrednictwem platformy ePUAP.
