Pracownicy, co do zasady, mają obowiązek stosować się do poleceń przełożonych. W niektórych sytuacjach nie jest to jednak konieczne – i nie chodzi jedynie o polecenia, których wykonanie oznaczałoby złamanie prawa. Kiedy pracownik może odmówić wykonania polecenia służbowego?
Kiedy pracownik może odmówić wykonania polecenia służbowego? Jest kilka wyjątków
Pracownik – zgodnie z przepisami Kodeksu pracy – ma szereg obowiązków dotyczących wykonywanej pracy. Jest m.in. zobowiązany do wykonywania swojej pracy sumiennie i starannie, a ponadto – przestrzegania przepisów BHP, regulaminu zakładu pracy, przestrzegania czasu pracy czy dbania o dobro zakładu pracy. Do obowiązków pracownika należy również wykonywanie poleceń służbowych. Warto jednak pamiętać, że nie mogą to być polecenia, które:
- nie dotyczą pracy wykonywanej przez pracownika,
- są sprzeczne z umową o pracę,
- skutkowałyby złamaniem prawa.
Tym samym odpowiedź na pytanie, kiedy pracownik może odmówić wykonania polecenia służbowego jest dość prosta – kiedy polecenie spełnia jedną z wymienionych wyżej przesłanek. To oznacza, że jeśli na przykład pracodawca (lub bezpośredni przełożony pracownika) zażąda od pracownika wykonania zadania zupełnie niezwiązanego z jego pracą, to pracownik nie musi takiego polecenia spełniać. Jeśli zatem ktoś jest zatrudniony jako doradca klienta – i zgodnie z umową o pracę jego obowiązki dotyczą tylko i wyłącznie obsługi – to przełożony nie może nakazywać np. sprzątania biura, sklepu czy porządkowania magazynu. Warto jednak pamiętać, że czasami zakres obowiązków w umowie jest ujęty w taki sposób, że pracownikowi może być trudno wykazać niezgodność polecenia z umową o pracę czy samym charakterem pracy.
Należy jednak pamiętać o kolejnych wyjątkach, które przewiduje Kodeks pracy
Mimo to może się zdarzyć, że pracownik będzie zobowiązany do wykonania zadania niezwiązanego z jego pracą. Kodeks pracy przewiduje dwie takie sytuacje:
- kiedy pracodawca powierza pracownikowi inną pracę niż ta określona w umówię – pod warunkiem, że powierza ją na czas określony, nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym oraz gdy to powierzenie jest uzasadnione szczególnymi potrzebami pracodawcy,
- kiedy pracodawca powierza pracownikowi inną pracę w okresie przestoju.
Warto jednak pamiętać, że tylko wtedy wykonywanie poleceń służbowych niezwiązanych z „podstawową” pracą pracownika jest konieczne. W innych sytuacjach pracownik nie ma takiego obowiązku. Pracodawca lub przełożony usiłujący zmusić pracownika do wykonania takiego polecenia łamie tym samym przepisy Kodeksu pracy.
