Polska ma jeden z najbardziej skomplikowanych systemów podatkowych wśród krajów OECD. Pod tym względem zajmujemy jedno z ostatnich miejsc w International Tax Competitiveness Index. Jak wynika też z nowego raportu „Przedsiębiorcy pod lupą fiskusa 2025”, te skomplikowane przepisy coraz bardziej doskwierają przedsiębiorcom. W szczególności frustrują ich ciągłe zmiany w prawie, bo wprowadzają niepewność i utrudniają długoterminowe planowanie.
Polska na szarym końcu pod względem konkurencyjności systemu podatkowego
Ranking International Tax Competitiveness Index to zestawienie 38 krajów OECD, które są uporządkowane według konkurencyjności systemu podatkowego. Im wyższe jest miejsce na liście, tym dany kraj ma bardziej przyjazny system podatkowy. Ranking przygotowuje każdego roku amerykański ośrodek analityczny Tax Foundation, który od 1937 roku zajmuje się polityką podatkową.
W ostatnim rankingu International Tax Competitiveness Index 2024 Polska zajęła 31. miejsce, a więc jedno z ostatnich. Choć w porównaniu do poprzedniego roku awansowała o dwa miejsca, to wciąż tak niska pozycja oznacza, że mamy skomplikowany system podatkowy, który nie sprzyja prowadzeniu biznesu i rozwojowi gospodarczemu.
Według Warsaw Enterprise Institute (WEI) awans w zestawieniu Polska zawdzięcza głównie umowom dwustronnym o unikaniu podwójnego opodatkowania. Atutem naszego systemu podatkowego jest też jeden z niższych podatków dochodowych od osób prawnych (19%), który sprzyja prowadzeniu biznesu w naszym kraju. Poza tym jednak polski system podatkowy jest mało konkurencyjny, a do największych problemów według WEI należą m.in.:
- wielopoziomowe opodatkowanie majątku,
- wyjątkowo złożony system podatku VAT,
- skomplikowane procedury podatkowe,
- wysokie obciążenia pracy związane z podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz składkami na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
Instytut wskazuje także na inny problem – zbyt częste zmiany przepisów. Jako przykład podaje ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych, która tylko w 2022 roku była zmieniana aż 32 razy.
Skomplikowany system podatkowy w Polsce utrudnia prowadzenie biznesu
Wszystkie powyższe problemy z systemem podatkowym w Polsce odczuwają boleśnie przedsiębiorcy. Potwierdza to ostatni raport „Przedsiębiorcy pod lupą fiskusa 2025”, który został opracowany przez firmę doradztwa podatkowego MDDP we współpracy z Konfederacją Lewiatan.
Wyniki raportu jego autorzy przedstawili agencji Newseria. Jak się okazuje, przedsiębiorcy najbardziej narzekają na niejednolite interpretacje przepisów oraz niepewność prawa podatkowego, które nieustannie podlega kolejnym zmianom. W ten sposób wyjaśnił to Andrzej Nikończyk, przewodniczący Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan:
Tym, co najbardziej przeszkadza przedsiębiorcom, jest jakość prawa podatkowego ze względu na sposób jego stosowania, czyli zmienność interpretacji, definiowanie rzeczywistej treści prawa podatkowego w wyniku orzecznictwa, które następuje po kilku latach. Przykładowo na wyroki NSA w niektórych sprawach czekamy więcej niż pięć lat, często zapadają one wtedy, gdy te przepisy już nie obowiązują. Planowanie działalności gospodarczej wymaga możliwego stopnia pewności i przewidywalności skutków podatkowych.
Warto dodać, że aktualnie rząd pracuje nad deregulacją przepisów, by przez to między innymi ułatwić prowadzenie biznesu przedsiębiorcom. Jedną z deregulacji ma być natomiast wprowadzenie 6-miesięcznego vacatio legis przy ustanawianiu zmian w przepisach podatkowych zwiększających obciążenia dla podatników. Dłuższe vacatio legis ma więc poprawić stabilność prawa podatkowego oraz zapewnić podatnikom odpowiedni czas na dostosowanie do nowych przepisów.
