Cukrzyca z czasem zyskuje miano choroby cywilizacyjnej – cierpi na nią coraz więcej osób i coraz więcej osób zmaga się z chorobami z nią związanymi. Cukrzycy aż trzykrotnie częściej zmagają się z zawałami serca, czy udarami mózgu, o innych aspektach tej choroby, które utrudniają codzienne funkcjonowanie, nawet nie wspominając. Leczenie cukrzycy nie jest proste. I niestety nie jest tanie, gdyż refundacja w tym zakresie kuleje.
Zatrważające statystyki dotyczące cukrzycy
Zgodnie z danymi Ministerstwa Zdrowia w Polsce na cukrzycę choruje ponad 2 miliony osób (jednak nawet ¼ z nich może o tym nie wiedzieć). Co więcej, szacuje się, że w ciągu najbliższych dwóch dekad liczba chorych na cukrzycę zwiększy się dwukrotnie.
Cukrzyca to choroba polegająca na nieprawidłowej produkcji lub działaniu insuliny w organizmie ludzkim. Jest chorobą przewlekłą i powszechną. Gdy zostaje zdiagnozowana, wprowadza prawdziwe zawirowanie w życiu pacjenta, gdyż pojawia się konieczność stosowania specjalnej diety, a także odpowiednich leków. Co do zasady jest chorobą nieuleczalną, leczenie cukrzycy polega więc na łagodzeniu jej objawów i utrzymywaniu w organizmie stanu prawidłowego – przy zastosowaniu odpowiednich specyfików, diety i sprzętów.
Leczenie cukrzycy jest naprawdę kosztowne
Diagnoza w przypadku cukrzycy jest tylko wstępem do działań, które będą towarzyszyły choremu przez całe życie. Leczenie cukrzycy polega bowiem na wprowadzeniu zdrowych nawyków (zarówno żywieniowych, jak i tych, dotyczących aktywności fizycznej) oraz na farmakoterapii – tutaj najczęściej stosuje się środki doustne zalecone przez lekarza, lub insulinę, aplikowaną w formie zastrzyków.
Oczywiście to stopień zaawansowania choroby warunkuje sposób leczenia. Cukrzyca bowiem występuje w różnych odmianach. Najwięcej problemów mają jednak pacjenci z cukrzycą typu 1, którzy mają największe zapotrzebowanie na insulinę. Aby poprawić komfort życia (czy wręcz aby móc normalnie funkcjonować) często są zmuszeni do zakupu pompy insulinowej, czyli niewielkiego urządzenia, które ciągle podaje insulinę. A koszt zakupu takiego urządzenia przerasta możliwości finansowe wielu Polaków – wynosi bowiem od 4 do nawet 12 tysięcy złotych (najdroższe modele są wyposażone w funkcję pomiaru cukru). I tu pojawia się prawdziwy problem, gdyż w Polsce pompy insulinowe nie są refundowane, jeżeli chory ukończył 26. rok życia.
Pompa insulinowa kluczowa w leczeniu niektórych typów cukrzycy
W tej sprawie zdruzgotani pacjenci zwrócili się do Rzecznika Spraw Obywatelskich. Jak wskazywali, w Polsce osoby po 26. roku życia nie mogą liczyć na refundację pompy insulinowej. Nie otrzymują również pieniędzy na systemy ciągłego monitorowania glikemii (CGM). Jak podkreśla RPO:
Jak wynika z napływających sygnałów, występują nierówności w dostępie do niezbędnych narzędzi terapeutycznych dla osób dorosłych z tą chorobą. Obecnie w Polsce refundacja pomp insulinowych obejmuje dzieci i dorosłych do 26. roku życia. Po przekroczeniu tego wieku pacjenci tracą prawo do refundacji, co zmusza ich do pokrycia pełnych kosztów zakupu pompy, sięgających nawet kilkudziesięciu tys. zł. Tymczasem podawanie insuliny przy użyciu pompy zapewnia chorym bardzo dobre efekty. Mimo że pompa umożliwia prawidłowe wyrównanie glikemii w przypadku wszystkich chorych – co zdecydowanie zmniejsza ryzyko powikłań cukrzycowych, tj. retinopatii, stopy cukrzycowej, dysfunkcji nerek i układu krążenia czy neuropatii – to refundacja jest kierowana wyłącznie do pacjentów poniżej 26. roku życia.
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich brak refundacji pomp insulinowej może sprawić, że w niektórych przypadkach leczenie cukrzycy będzie znacznie utrudnione. Prowadzi to do nierówności w dostępie do nowoczesnych metod leczenia i mieć kluczowy wpływ na stan zdrowia pacjentów zmagających się z cukrzycą. Co więcej, jeżeli pacjent po 26 roku życia ze względu na brak środków jest zmuszony do rezygnacji z terapii pompą insulinową lub systemem CGM, może to stanowić zagrożenie dla jego zdrowia, a nawet życia.
Leczenie cukrzycy powinno być dostępne również dla starszych pacjentów
Chorzy podkreślają, że niezbędne jest wydłużenie okresu refundacji pomp insulinowych i systemów CMG (czy też raczej zniesienie granic wiekowych w tym zakresie). I teoretycznie taki limit wiekowy w Polsce nie powinien występować. Jak bowiem zauważa RPO:
Niezależnie od tego RPO zwraca uwagę, że leczenie insuliną z zastosowaniem pompy insulinowej oraz systemów CGM jest świadczeniem gwarantowanym finansowanym ze środków publicznych zgodnie z rozporządzeniem w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Rozporządzenie to nie koresponduje jednak z rozporządzeniem w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie w zakresie grup osób, którym przysługują produkty wspomagające kontrolę glikemii. Dla przykładu należy wskazać, że zgodnie z lp. 23 załącznika nr 5 do rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, system CGM jest skierowany do dzieci i młodzieży do 26. roku życia z cukrzycą typu 1, leczonym za pomocą pompy insulinowej.
Jak więc widać w Polsce (zwłaszcza jeżeli chodzi o refundację leków i sprzętów medycznych) teoria to jedno, a praktyka to coś zupełnie innego. Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się w tej sprawie do Ministerstwa Zdrowia. Być może będzie to bodziec, dzięki któremu już wkrótce leczenie cukrzycy stanie się łatwiejsze (a także tańsze).
