Odsetki to, najogólniej rzecz ujmując, rodzaj wynagrodzenia, względnie „kary”, za nieterminowe regulowanie zobowiązań. Obowiązek zapłaty odsetek może wynikać z umowy lub przepisów prawa. Podstawą ustalania wysokości odsetek ustawowych są odpowiednie stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego, które znajdziecie na stronie naszego narodowego banku.
W polskim prawie znajdziemy kilka rodzajów odsetek. Ich wysokość zależy od rodzaju roszczenia, od którego są obliczane:
- odsetki za zwłokę określone w Ordynacji podatkowej,
- odsetki ustawowe,
- odsetki ustawowe za opóźnienie,
- odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Odsetki skarbowe 2018 - ile trzeba oddać państwu za zwłokę w podatkach?
Stawka odsetek jest określona w art. 56 §1 Ordynacji podatkowej:
Sprawdź polecane oferty
RRSO 21,36%
Stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%.
Z uwagi na fakt, że stopa oprocentowania kredytu lombardowego nie ulega zmianie już od 2015 roku i wynosi 2,5%, to w 2018 roku odsetki skarbowe (odsetek za zwłokę) zastosowanie znajdzie fragment przepisu mówiącego o najniższej możliwej skali oprocentowania, czyli 8%.
Warto jednak pamiętać, że niekiedy (jeśli zostaną spełnione odpowiednie warunki) odsetki za zwłokę mogą być obniżone lub podwyższone - odpowiednio do 50% i 150% stawki „podstawowej”, czyli 4% i 12%.
Odsetki ustawowe 2018
Podstawowy rodzaj odsetek, w tym odsetek maksymalnych, jest ustalana na podstawie art. 359 §2 i 3 kodeksu cywilnego.:
Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych.
Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki maksymalne).
Z uwagi na wysokość stawki referencyjnej na poziomie 1,5 %, wysokość odsetek ustawowych w 2018 roku wynosi zatem odpowiednio:
- 5% (odsetki ustawowe)
- 10% (odsetki maksymalne)
Odsetki ustawowe za opóźnienie
Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, niezależnie od tego, czy poniósł od jakąkolwiek szkodę. Odsetki ustawowe za opóźnienie obliczamy w ten sam sposób jak zwykłe odsetki ustawowe, ale stopa referencyjna jest podwyższana o 5,5 punktów procentowych (art. 491 §2 kodeksu cywilnego):
Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych.
Odsetki ustawowe za opóźnienie w 2018 roku powinny zatem wynosić:
- 7% (odsetki za opóźnienie)
- 14% (maksymalne odsetki za opóźnienie)
Odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych
Zgodnie z art. 7 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych:
W transakcjach handlowych – z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny – wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:
1) wierzyciel spełnił swoje świadczenie;
2) wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.
Co ważne - w transakcjach handlowych nie stosuje się wcześniej omówionych odsetek ustawowych za opóźnienie, a wyłącznie te odsetki określone w cytowanym wyżej przepisie. Wysokość odsetek ustalana jest dwa razy do roku (na każde półrocze). Ich wysokość również jest uzależniona od stopy referencyjnej NBP, zgodnie z definicją tych odsetek określonych w art. 4 pkt 3 ustawy:
odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych - odsetki w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i ośmiu punktów procentowych
W 2018 roku stopa odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych będzie zatem wynosić 9,5% – tyle samo, ile obecnie.
