W związku z zainicjowanym w 2021 roku przez Komisję Europejską wnioskiem 7 listopada br. Rada UE i Parlament Europejski przyjęły tymczasowe porozumienie w sprawie projektu rozporządzenia w sprawie przejrzystości i targetowania reklamy politycznej. Teraz wypracowane założenia czeka techniczna i prawna analiza oraz opracowanie końcowego projektu. Co istotne, projekt dotyczy rozporządzenia, a więc aktu, który stosowany jest bezpośrednio we wszystkich krajach członkowskich, a niektóre jego przepisy mają zacząć obowiązywać jeszcze przed wyborami do Parlamentu Europejskiego.

Jak można przeczytać we wniosku, podjęcie prac legislacyjnych ma na celu zapewnienie wysokiego poziomu przejrzystości usług reklamy politycznej i usług powiązanych oraz ochrony danych osób fizycznych w kontekście stosowania technik targetowania i amplifikacji, czyli zwiększania zasięgów reklam. Komisja, jak sama przyznaje, chce uniknąć technik stosowanych przez Cambridge Analytica.

Zgodnie z założeniami będzie obowiązywał całkowity zakaz profilowania z użyciem szczególnych kategorii danych osobowych, takich jak dane o pochodzeniu rasowym lub etnicznym czy o poglądach politycznych. Ponadto, wszelkie targetowanie będzie możliwe wyłącznie w przypadku, gdy dane zostaną pozyskane bezpośrednio od osoby, której dotyczą poprzez dobrowolną i wyraźną zgodę. Jak pisze Komisja, zaobserwowano bowiem, że przetwarzanie danych osobowych do takich celów, w szczególności danych uznanych za wrażliwe na gruncie rozporządzenia RODO, wywołuje konkretne negatywne skutki dla praw obywateli, w tym dla wolności opinii i wolności informacji, podejmowania decyzji politycznych i wykonywania prawa głosu.

Obowiązki wynikające z rozporządzenia spadną nie tylko na sponsorów reklam politycznych ale także na dostawców usług reklamowych, w tym środowiska internetowego. Dodatkowo, zakaz świadczenia usług reklamowych w odniesieniu do treści politycznych, będzie dotyczył także podmiotów spoza Unii Europejskiej - na co najmniej 3 miesiące przed każdymi wyborami oraz przed każdym referendum, które poprzedza kampania polityczna.

Biorąc pod uwagę treść założeń, można spodziewać się kolejnych zmian w mediach społecznościowych takich jak Facebook, Instagram czy X, ale zmiany dotkną zapewne wszystkie media włącznie z prasą tradycyjną, skoro według projektu każda reklama polityczna będzie musiała być oznaczona tożsamością sponsora tejże reklamy, a za umieszczenie wymaganych informacji odpowiedzialny będzie wydawca.

Wstępne porozumienie zawierające projekt rozporządzenia oraz szczegóły dotyczące procesu legislacyjnego dostępne są na oficjalnej stronie Unii Europejskiej.