Spadkobierca niegodny dziedziczenia? Super Express – taki ASZdziennik, ale pisany na serio – informuje, że Jacek D. domaga się spadku po swojej zmarłej żonie. Nie byłoby w tym niezwykłego, gdyby nie to, że pan Jacek dosyć istotnie przyczynił się do śmierci małżonki, a to w ten sposób, że udusił ją linką w środku lasu, w obecności 9-letniego synka.
I, choć zdrowa logika podpowiada, że to niemożliwe, zastanówmy się, czy wniosek Jacka D. w świetle obowiązujących przepisów zasługuje na uwzględnienie? Spadek w prawie polskim.
Spadek nie dla każdego
Kodeks cywilny – bo ten akt reguluje zasady podziału spadku po zmarłej osobie – mówi, że w pierwszej kolejności dziedziczą małżonek i dzieci spadkodawcy. Ustawodawca przewidział jednak, że w niektórych sytuacjach spadkobierca ze względów moralnych nie powinien być dopuszczony do dziedziczenia. Odpowiednia norma jest zawarta w treści art. 928 kodeksu cywilnego:
§ 1. Spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli:
1) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
2) podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;
3) umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.
§ 2. Spadkobierca niegodny zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.
Pierwszą przesłankę warto rozebrać na czynniki pierwsze. Po pierwsze, aby spadkobierca mógł zostać uznany przez sąd za niegodnego dziedziczenia – co powoduje, że nie dziedziczy on w ogóle – to musi popełnić przestępstwo umyślne i ciężkie. O tym, czy przestępstwo zostało popełnione umyślnie, decydują stosowne przepisy kodeksu karnego, a ocena sądu karnego wiążą sąd cywilny.
Spadkobierca niegodny dziedziczenia
Bardziej skomplikowana jest ocena, czy przestępstwo jest ciężkie – prawo karne nie posługuje się tym pojęciem. W tej sytuacji sąd cywilny, rozpoznający wniosek o uznanie spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia, musi każdorazowo dokonać oceny, czy popełnione przestępstwo można uznać za „ciężkie”. Nie ma natomiast wątpliwości, że przestępstwo musi być skierowane przeciwko spadkobiercy. Nawet najpoważniejsze przestępstwo popełnione przez spadkobiercę, ale nie przeciwko spadkodawcy, nie wpływa na jego ocenę zdolności do nabycia spadku.
I dlatego w tym wypadku – inaczej, niż przy rozwodach rolników – prawo wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społecznym. Jacek D. nie ma zatem żadnych szans na nabycia spadku po żonie, którą zamordował. Ale też ten kazus, z punktu widzenia prawnego, jest dosyć prosty. Jeśli masz wątpliwości dotyczące prawa spadkowego, nasi prawnicy są gotowi do pomocy. Odpłatną poradę prawną możesz otrzymać, kontaktując się z nami pod adresem kontakt@bezprawnik.pl
