Darowizna jest jednym ze sposobów rozporządzenia swoim majątkiem za życia. Zwykle jest to indywidualna decyzja, bardziej lub mniej sprawiedliwa. Problem zaczyna się w momencie, gdy w darowiźnie przekazany został cały majątek i trafił on w ręce tylko jednego potencjalnego spadkobiercy. Czy obdarowany w takiej sytuacji, ma obowiązek spłaty pozostałych spadkobierców?
Spłata rodzeństwa z darowizny
Sam fakt dokonania darowizny nie wywołuje automatycznie obowiązku spłaty pozostałych spadkobierców. Każda osoba, która w ten sposób dysponuje swoim majątkiem ma do tego prawo, bez względu na to, w jakiej sytuacji rodzinnej czy majątkowej się znajduje. Przekazanie darowizną majątku jednemu z dzieci, który w przyszłości byłby jednym ze spadkobierców, nie powoduje powstania obowiązku spłaty, chyba że zostanie on uwzględniony w zawieranej umowie. Teoretycznie więc osoba obdarowana nie ma żadnych obowiązków wobec innych osób.
Jak umowa darowizny wpływa na dziedziczenie i obowiązki obdarowanego spadkobiercy?
Sytuacja może jednak ulec zmianie po śmierci darczyńcy. Jeżeli osoba obdarowana jest jednocześnie spadkobiercą darczyńcy, po jego stronie może powstać obowiązek zapłaty zachowku. Wynika to z przepisów prawa spadkowego. Darowizny dokonywane za życia spadkodawcy zaliczane są do spadku. Taka darowizna będzie więc zaspokajać udział spadkowy obdarowanego spadkobiercy. W świetle prawa uznaje się, że otrzymał on już swoją część spadku w postaci darowizny. To, co pozostało, zostanie więc podzielone pomiędzy pozostałych spadkobierców z pominięciem obdarowanego.
Sytuacja zmieni się, jeżeli po dokonaniu darowizny w masie spadkowej nie zostało już nic. Wtedy spłata rodzeństwa z darowizny może być zasądzona przez sąd. Obdarowany, który otrzymał majątek, jest zobowiązany do zapłaty zachowku, na zasadach tożsamych z tymi obowiązującymi w przypadku dziedziczenia testamentowego. Pozostali spadkobiercy muszą jednak wystąpić przeciwko niemu z odpowiednim roszczeniem, wiąże się to najczęściej z postępowaniem sądowym. Kwota, jakiej mogą żądać spadkobiercy, wynosi połowę wartości ich udziału spadkowego. Jeżeli są oni trwale niezdolny do pracy albo jeżeli uprawniony jest małoletni, kwota ta wynosi dwie trzecie ich udziału.
