Przedsiębiorca, do którego właśnie weszli kontrolerzy z jakiejś uprawnionej instytucji, wcale nie jest bezsilny. W określonych przypadkach może wnieść sprzeciw wobec kontroli. Przy odrobinie szczęścia rezultatem może być odstąpienie w ciągu kilku dni od czynności.
Sprzeciw wobec kontroli może ją skutecznie zakończyć w ciągu paru dni
Prawo przedsiębiorców to naprawdę niedoceniana ustawa. Znajdziemy w niej prawdziwe perełki, jak na przykład wprost wyrażoną zasadę domniemania uczciwości przedsiębiorcy, którą powinny się kierować organy administracji. Kolejną z nich jest specjalna instytucja, którą możemy wykorzystać, jeśli do naszej firmy wejdzie kontrola, z której obecnością się nie zgadzamy. Mamy w takiej sytuacji prawo złożyć sprzeciw wobec kontroli.
Warto sobie o tej możliwości przypomnieć zwłaszcza teraz, gdy w ramach przyjęcia pakietu deregulacyjnego rządzący chwalą się, że wprowadzają dopuszczenie możliwości wniesienia sprzeciwu wobec czynności kontrolnych. Takowa już jak najbardziej istnieje, choć w obecnym stanie prawnym dotyczy nieco innego aspektu bycia kontrolowanym. Interesującym nas przepisem jest art. 59 prawa przedsiębiorców.
Sprzeciw wobec kontroli możemy wnieść, jeżeli uważamy, że podjęto albo wykonywano ją z naruszeniem konkretnych przepisów ustawy. Chodzi o:
- Niewykonanie obowiązków związanych z koniecznością zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli;
- Nieprawidłowości związane z upoważnieniem do przeprowadzania kontroli;
- Prowadzenie czynności pod nieobecność przedsiębiorcy, osoby upoważnionej albo chociaż pracownika;
- Przeprowadzanie kontroli w niewłaściwym miejscu;
- Prowadzenie kilku kontroli naraz;
- Przekraczanie dozwolonego czasu trwania kontroli;
- Ponowne przeprowadzenie kontroli przez ten sam organ.
Należy zaznaczyć, że art. 59 ust. 2 zawiera także listę wyjątków, na które organ kontrolujący ma prawo się powołać. Wówczas sprzeciw wobec kontroli nie wchodzi w grę.
Sprzeciw należy wnieść na piśmie do organu przeprowadzającego kontrolę. Mamy na to 3 dni od momentu wszczęcia kontroli albo wystąpienia przesłanki do wniesienia sprzeciwu w jej tracie. Powinniśmy również niezwłocznie zawiadomić kontrolera o dokonaniu tej czynności. W tym wypadku również obowiązuje nas forma pisemna.
Najważniejszym skutkiem wniesienia sprzeciwu wobec kontroli jest wstrzymanie czynności prowadzonych przez organ oraz biegu czasu trwania kontroli. Przy czym kontrolerzy mogą dokonać zabezpieczenia dowodów mających związek z przedmiotem i zakresem kontroli. Ustawodawca wskazuje na dokumenty, informacje, próbki wyrobów oraz inne nośniki informacji. By dokonać takiego zabezpieczenia, organ kontrolujący wydaje stosowne postanowienie.
Pakiet deregulacyjny rozszerzy istniejące już uprawnienie o specjalne wyjątki, na które mogą się powołać organy kontrolne
Organ, wobec którego działań wnieśliśmy sprzeciw, ma 3 dni na jego rozpatrzenie. Może wydać postanowienie o wstrzymaniu czynności kontrolnych, co sprowadza się do uwzględnienia naszego sprzeciwu. Ma również prawo odmówić i wydać postanowienie o kontynuowaniu czynności. Zachowanie terminu jest z punktu widzenia organu absolutnie kluczowe. Jeżeli spóźni się z rozpatrzeniem sprzeciwu, to z mocy prawa ulega on uwzględnieniu.
Załóżmy, że dany organ oddalił nasz sprzeciw. Co dalej? W takiej sytuacji mamy 3 dni na wniesienie zażalenia do organu odwoławczego. Jak to zwykle w takich wypadkach bywa, robimy to za pośrednictwem organu, który wydał skarżone postanowienie. Tym razem na rozpatrzenie zażalenia poczekamy do 7 dni. Nierozpatrzenie go w terminie ponownie wywołuje takie same skutki jak uchylenie zaskarżonego postanowienia i odstąpienie od czynności kontrolnych. Jeżeli cała procedura skończyła się dla nas niepomyślnie, to organ kontrolujący będzie mógł kontynuować swoje działania z dniem, w którym decyzja w naszej sprawie stała się ostateczna.
Co ciekawe, art. 59 zawiera w swoim ustępie czternastym jeszcze jedną możliwość, by poskarżyć się na sposób prowadzenia kontroli w naszej firmie. Dotyczy sytuacji, gdy nasze zażalenie zostało utrzymane w mocy, ale nam nie podoba się przewlekłość prowadzenia kontroli w naszej firmie.
W razie przewlekłości czynności kontrolnych, po wydaniu postanowienia, o którym mowa w ust. 9 pkt 1, przedsiębiorca może wnieść do sądu administracyjnego skargę na przewlekłe prowadzenie kontroli. Wniesienie skargi nie powoduje wstrzymania czynności kontrolnych.
Na koniec warto zastanowić się nad tym, czego powinniśmy oczekiwać po nowych przepisach. Procedowana nowelizacja prawa przedsiębiorców zawiera subtelną, ale bardzo znaczącą zmianę. Jeśli ustawa zostanie uchwalona, to zyskamy możliwość wniesienia sprzeciwu także w przypadku, gdy organ powoła się na wyłączenia ograniczeń kontroli działalności gospodarczej. Chodzi o wspomniane przeze mnie wyjątki zawarte w art. 59 ust. 2. W takiej sytuacji sprzeciw wobec kontroli nie wstrzyma czynności, ale zostanie rozpatrzony w normalnym trybie. Jego uwzględnienie również doprowadzi do zakończenia kontroli w przedsiębiorstwie.
