Niewiele osób o tym wie, ale istnieje możliwość udzielenia zasiłków i pomocy rzeczowej osobom, które nie spełniają wymogów kryterium dochodowego. W sytuacjach nagłych i trudnych do przewidzenia, również one mogą liczyć na wsparcie.
Formy pomocy
Możliwa do uzyskania pomoc została określona w art. 41 ustawy o pomocy społecznej. Zgodnie z tym przepisem przyznany może zostać:
- specjalny zasiłek celowy w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi
- zasiłek okresowy, zasiłek celowy lub pomoc rzeczowa, pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku lub wydatków na pomoc rzeczową
Aby uzyskać wskazane powyżej wsparcie należy spełnić łącznie dwie przesłanki. Po pierwsze, osoba lub rodzina chcąca skorzystać z tej formy pomocy musi przekraczać kryterium dochodowe. Oznacza to, że pomoc ta zarezerwowana jest tylko dla osób, które nie spełniają kryterium dochodowego. Osobom, które kryterium te spełniają przysługuje bowiem pomoc w oparciu o inne przepisy ustawy o pomocy społecznej. Po drugie, aby było możliwym uzyskanie tej formy pomocy, musi zaistnieć szczególnie uzasadniony przypadek.
Szczególnie uzasadniony przypadek
Przepisy nie definiują wprost czym jest szczególnie uzasadniony przypadek. Przyjmuje się jednak, że przypadek taki musi w sposób zdecydowany odznaczać się od innych. Jak słusznie wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 28 grudnia 2023 r., sygn. akt I OSK 2004/22:
Będzie to zatem sytuacja życiowa osoby lub rodziny, która ponad wszelką wątpliwość, bez konieczności wnikliwych zabiegów interpretacyjnych istniejącego stanu rzeczy, pozwala stwierdzić, że tak dotkliwe w skutkach lub tak daleko ingerujące w plany życiowe zdarzenia, nie należą do zdarzeń codziennych.
Mowa tutaj o sytuacjach nagłych i trudnych do przewidzenia. Zazwyczaj będą to sytuacje absolutnie nadzwyczajne, którym nie można było zapobiec. Do zdarzeń takich mogą przykładowo należeć:
- klęski żywiołowe
- wypadki
- nagłe ciężkie zachorowanie
- niespodziewana śmierć najbliższego członka rodziny
O czym należy pamiętać?
Zasiłki i pomoc rzeczowa przyznawane osobom przekraczającym kryterium dochodowe ma charakter szczególny. Ich wysokość ustalana jest w każdym przypadku indywidualnie, w zależności od potrzeb. Oznacza to, że pomoc ta nie zawsze zostanie przyznana. Właściwy organ do spraw pomocy społecznej nie jest bowiem zobowiązany do pozytywnego rozpatrzenia wniosku. Niemniej jednak, aby zwiększyć swoje szanse na uzyskanie pozytywnego rozstrzygnięcia warto dobrze umotywować swój wniosek. Należy do niego również dołączyć dokumenty potwierdzające zaistnienie nadzwyczajnych okoliczności, przykładowo takie jak:
- protokół z szacowania strat
- protokół powypadkowy
- dokumentacja fotograficzna/filmowa
- zaświadczenia lekarskie
Wnikliwe uzasadnienie wniosku niewątpliwie zwiększy szanse na jego pozytywne rozpatrzenie. Jest to opcja dla osób, którym świadczenia z pomocy społecznej na co dzień nie przysługują, lecz nadzwyczajność sytuacji w której się znaleźli uzasadnia przyznanie im doraźnej pomocy.
