„Cześć Wujku…”, jeśli szukasz pracy, to możliwe, że taki wstęp do maila będzie odpowiedni. A jak zredagować maila, który będzie mógł zostać uznany z wyrażenie ostatniej woli? W tym wypadku istotniejszą kwestią od wstępu będzie to skąd go wyślemy. W niniejszym artykule pokrótce przedstawiliśmy dozwolone formy sporządzania testamentów. Ponadto, rozważamy czy testament wysłany za pomocą poczty elektronicznej będzie ważny.
Do jednych z największych osiągnięć cywilizacyjnych starożytnych Rzymian – najdoskonalszego imperium w historii (nawet z tym nie handlujcie) należy rozwój systemu prawnego, który miał istotny wpływ na rozwój prawa europejskiego. Dziedziczenie (hereditas) było instytucją znaną starożytnym Rzymianom. Mimo, że świat nie zatrzymuje się nawet na chwile, a technologię zmieniają się z roku na rok, to obecnie obowiązujące regulacje spadkowe zdają się przystawać bardziej do czasów starożytnych. Poniżej przedstawimy Wam formy sporządzania testamentu, które dopuszczają polskie przepisy kodeksu cywilnego.
Testamenty zwykłe
Do testamentów zwykłych należą:
a. testament allograficzny – to testament ustny, może zostać sporządzany w obecności urzędnika i dwóch świadków. Urzędnikiem – zgodnie z k.c. może być wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, marszałek województwa, sekretarz powiatu albo gminy lub kierownik urzędu stanu cywilnego.
b. testament holograficzny – testament pisemny sporządzony przez spadkodawcę. Spadkodawca musi napisać testament odręcznie. Następnie dla zachowania ważności musi zostać opatrzony podpisem spadkodawcy oraz datą sporządzenia. Co istotne – nie jest ważne na jakim materiale zostanie sporządzony. Może być to zarówno zwykła kartka papieru, ale także każda inna powierzchnia, na której będziemy w stanie sporządzić testament odręcznie oraz podpisać go i opatrzyć datą.
c. testament notarialny – testament sporządzony przez notariusza, w formie aktu notarialnego. Spadkodawca składa oświadczenie woli przed notariuszem. Następnie, notariusz stwierdza tożsamość testatora oraz jego zdolność do sporządzania oświadczeń woli.
Testamenty szczególne
Warto podkreślić, że zastosowanie poniżej wskazanych form testamentów szczególnych możliwe jest wyłącznie w określonych sytuacjach i okolicznościach, które zostały wskazane przez ustawodawcę w przepisach kodeksu cywilnego.
a. testament ustny – jest zwykłym oświadczeniem woli składanym przez spadkodawcę w obecności co najmniej trzech świadków. Ustawodawca wskazał, że możliwość sporządzenia testamentu w tej formie istnieje w przypadku istnienia obawy rychłej śmierci spadkodawcy oraz jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione.
b. testament podróżny – może zostać sporządzony podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym. Testator składa swoje oświadczenie przed dowódcą statku lub jego zastępcą w obecności dwóch świadków. Przedmiotowe oświadczenie musi zostać opatrzone datą.
c. Testament wojskowy jest sporządzany na zasadach określonych w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 30 stycznia 1965 r. w sprawie testamentów wojskowych.
Czy testament wysłany mailem będzie ważny?
Ostatnio informowaliśmy Was kiedy zastosowanie mają przepisy regulujące kwestie spadkowe wobec sytuacji, w której zastosowanie mogłyby mieć przepisy jurysdykcji z różnych państw. Gdyby mail, w którym spadkodawca zawarłby swoją ostatnią wolę został wysłany z terytorium Rzeczypospolitej, wówczas nie byłoby możliwe przypisanie mu przymiotu testamentu. Rodzimy ustawodawca do kwestii możliwych form testamentu podchodzi bowiem bardzo rygorystycznie.
Istnieją jednak kraje, w których przepisy regulujące tematykę dziedziczenia testamentowego są znacznie bardziej liberalne i przystające do zmieniających się czasów. dopuszcza się dużą dowolność co do formy rozrządzeń na wypadek śmierci. Znana jest historia, w której Sąd Najwyższy w Republice Południowej Afryki uznał jako ostatnią wolę zmarłego, niepodpisany projekt testamentu, który spadkodawca przesłał znajomemu za pośrednictwem maila na chwilę przed śmiercią.
Kanadyjski Sąd Najwyższy za testament uznał także dokument w postaci pliku Word. Przedmiotowy dokument zapisany został na dysku twardym przez spadkodawczynię. O samej koncepcji oraz pierwszych przypadkach testamentów w formie elektronicznej informowaliśmy Was już kilka lat temu. Oznacza to, że jeżeli nadawca maila, zawierającego swoją ostatnią wolę znajdowałby się – w chwili wysyłania wiadomości – na terytorium Kanady lub Australii istnieje spora szansa, że testament zostałby uznany za ważny. Tym samym, z uwagi na regulacje wynikające z przepisów Konwencji Haskiej w zakresie kolizji praw w przedmiocie formy rozporządzeń testamentowych, istotne jest, aby forma testamentu była zgodna z porządkiem prawnym miejsca, w którym testator sporządził testament.
