W 2020 roku średnio zarabiający singiel w Polsce po opłacie podatku PIT i wniesieniu składek do ZUS i NFZ otrzymywał 72 proc. ze swojego pełnego wynagrodzenia. Pod względem obciążeń finansowych jednoosobowych gospodarstw domowych na tle innych państw UE Polska zajmuje 14. miejsce. Nieco więcej zarobionych pieniędzy zostaje w budżetach rodzinnych. Wpływ COVID-19 na podatki pracownicze przeanalizowało PwC.
Polacy na tle UE
Według raportu „Praca w UE – podatki i składki. Wpływ COVID-19 na podatki pracownicze” przygotowanym przez globalną firmę doradczą PwC, Polska w ciągu dwóch ostatnich lat awansowała o dwa, a w ciągu trzech lat o trzy miejsca w rankingu państw europejskich pod względem obciążeń PIT i ZUS średnio zarabiających singli. Z porównania obecnego rankingu z wynikami z 2019 roku wynika, że polski singiel oddaje obecnie do państwa mniej zarobionych pieniędzy niż singiel z Holandii, Francji i Portugalii.
W rankingu wysokości podatków pracowniczych płaconych przez rodziny Polska zajmuje 17. miejsce w UE. W tym przypadku również zanotowaliśmy wzrost o dwa miejsca (wyprzedzając Włochy i Węgry) w porównaniu z rankingiem z zeszłego roku. Polska rodzina otrzymuje nieco więcej pieniędzy ze swojego wynagrodzenia niż osoby żyjące w pojedynkę i może liczyć na 77 proc. zarobionej kwoty netto.
Jak podkreślają autorzy raportu, awans w obu rankingach wynika głównie z obniżki najniższej stawki PIT do 17 proc. oraz podwyższenia kosztów uzyskania przychodów z 1335 do 3000 zł rocznie. Zmiany funkcjonowały już częściowo w 2019 roku i w pełni obowiązywały w roku 2020.
Polska nadal jednak znajduje się poniżej średniej europejskiej, która w przypadku singli wynosi 73 proc., a w przypadku rodzin 79 proc. wynagrodzenia netto. Najwięcej zarobionych pieniędzy w UE zostaje w kieszeniach singli na Cyprze (88 proc.). Estończycy otrzymują 84 proc. swojego wynagrodzenia, a Hiszpanie 80 proc. Więcej niż polski singiel do państwa oddaje na przykład Niemiec (62 proc.) czy Belg (63 proc.). Jeżeli zaś chodzi o wynagrodzenie netto trafiające do rodzin, to najwięcej w UE otrzymują Irlandczycy, Czesi i Estończycy (89 proc.) oraz rodziny maltańskie, cypryjskie i hiszpańskie (88 proc.). Podobnie jak w rankingu singli więcej z wynagrodzenia od polskich rodzin oddają do państwa rodziny szwedzkie (75 proc.), holenderskie (72 proc.) czy niemieckie (71 proc.).
Wpływ COVID-19 na podatki pracownicze
Autorzy raportu PwC podkreślają, że wszystkie państwa UE w celu przeciwdziałania ekonomicznym konsekwencjom pandemii COVID-19 wprowadziły wiele zmian w zakresie odprowadzania podatków pracowniczych. Większość członków Wspólnoty odroczyła terminy składnia zeznań podatkowych oraz zaliczek PIT. Wiele rządów zdecydowało się na wstrzymywanie płatności na ZUS, wprowadzało dofinansowania pensji pracowników, świadczenia dla samozatrudnionych, wydłużenie okresów zasiłkowych czy dodatkowe ulgi w PIT i ZUS.
PwC zwraca również uwagę na państwową pomoc oferowaną przedsiębiorcom w celu utrzymania jak największej ilości miejsc pracy. Wskazuje Hiszpanię, w której od maja 2021 przedłużono funkcjonowanie programu ERTE, który zapewnia pracownikom na urlopie 70 proc. podstawowego wynagrodzenia przez pierwsze pół roku od przystąpienia do programu, a następnie świadczenie zmniejsza się do 50 proc. Wszystkim przedsiębiorstwom, które biorą udział w programie nie wolno zwalniać pracowników w ciągu sześciu miesięcy po zakończeniu udziału w ERTE. W Bułgarii zaś przedłużono strategię „60/40 wage subsidy”, która polega na dofinansowywaniu przez rząd 60 proc. wynagrodzenia pracowników firm, które sytuacja wynikająca z pandemii zmusiła do dokonywania zwolnień.
Joanna Narkiewicz-Tarłowka, dyrektor działu prawno-podatkowego PwC pochwala rozwiązania proponowane w Polsce, takie jak obniżenie stawki podatkowej z 18 do 17 proc. Podkreśla jednak, że atrakcyjność podatkowa dla osób fizycznych mogłaby wzrosnąć po podwyższeniu kwoty wolnej od podatku. Z kolei Grzegorz Ogórek, starszy menadżer w dziale prawno-podatkowym PwC zwraca uwagę na charakter pomocy covidowej w Polsce, która koncentruje się głównie na wsparciu przedsiębiorstw. Pomoc osobom fizycznym polegała gównie na przesunięciu terminu przekazania do urzędu skarbowego zaliczek na PIT i zryczałtowanego podatku PIT. Jeżeli zaś chodzi o ZUS, wprowadzano świadczenia postojowe i zwolnienia ze składek.
